Một ngày không quên với Người Việt

                                                                                                  Trần-Công Anh-Dũng

11 Tháng Bảy năm 2010

Còi trọng tài rít lên ba hồi dứt khoát: Trận chung kết World Cup 2010 đã kết thúc sau 120 phút giao đấu quyết liệt của hai đội Hoà Lan và Tây Ban Nha.

Trên màn ảnh TV lớn trong hội trường nhật báo Người-Việt, Nam California, các cầu thủ đội thắng ôm nhau nhảy nhót tưng bừng, cầu thủ đội thua ôm nhau khóc có người nằm lăn ra sân cỏ không còn thiết ngồi dậy nữa!

Bên dưới cử tọa, các khán giả Việt Nam, nam phụ lão ấu đủ cả, lục tục đứng dậy.

Hàng mấy trăm con người đã hoan hỉ tự ý chen chúc, lèn ép và nhồi nhét… nhau vào trong hội trường này gần 3 tiếng đồng hồ, bây giờ đã tới lúc mình được mình trả… tự do!

Tôi thận trọng vịn hai tay đẩy của chiếc xe lăn có bố tôi ngồi trên đó để đứng lên. Khi đã có tới 6 bó rưỡi que để đếm những năm có mặt với đời thì làm gì cũng chậm chạp; nhất là bây giờ sau gần 3 tiếng đồng hồ quỳ sau xe lăn trên nền nhà hai chân tôi tê mỏi và đầu gối muốn cứng lại, đứng dậy thật không dễ dàng chút nào!

Hì hì hì! Đừng ai nghĩ là tôi đã… ra cái điều “nhị thập tứ hiếu” quỳ bên cạnh hầu bố xem đá banh! Tôi quỳ vì không có chọn lựa nào khác: Ngồi bệt xuống sàn nhà thì đầu tôi thấp hơn vai bố tôi, không thấy gì trên màn ảnh; còn đứng lên thì… chết sướng hơn! Đứng lên thì đã là thậm bất lịch sự và không khác gì chọc cho hàng hàng lớp lớp khán giả ngồi phía sau mình nổi giận.

Trước khi trận đấu mở màn, tôi đã nợ các vị ngồi phía sau một chút ân tình. Chúng tôi đến nơi chỉ trước giờ khởi sự trận đấu chừng mươi phút; so với đại đa số khán giả họ đã đến đây sớm hơn rất nhiều và hiện diện đầy chật trong hội trường người ngồi kẻ đứng sít như nêm; dù vậy, các vị đã vui vẻ cũng có, càu nhàu cũng có nhưng vẫn bảo nhau ép qua ép lại hai bên mở ra một lối đi hẹp vừa đủ cho chúng tôi (“chúng tôi” gồm bố tôi trên xe lăn, con gái út tôi xách giỏ “phụ tùng” cho một “ông thọ” hơn 99 tuổi và tôi trong vai Kim Liên em hỡi Kim Liên; đẩy xe cho chị qua miền Hà Khê) di chuyển dần lên phía gần màn ảnh.

Món nợ ân tình trên đường đời này nghĩ qua thì chỉ là một chút với người cho, nhưng nghĩ lại mà đem nhân cái “một chút” đó với hàng trăm người đã cho thì người nhận sẽ mang một món nợ không nhỏ chút nào! Chắc chắn là tôi không có cách nào trả xong ngoài cách… cười trừ.

Tấm hình trên đây đăng trên Người-Việt Online ngày 11 Tháng Bảy, 2010 trong một bài viết ngắn của ký giả Tư Túc Cầu để “bế mạc” chiến dịch World Cup tại trụ sở Người Việt. Tấm hình ghi lại một ngày vui của mọi người, ngày của trận chung kết World Cup 2010 mà tôi vẫn trân trọng lưu giữ như một kỷ vật đặc biệt của gia đình.

Ở chính giữa ảnh, bố tôi là ông cụ áo quần màu xám đậm, ngồi trên xe lăn, tôi thập thò phía sau cụ, cháu gái nhỏ áo đỏ trước mặt cụ là con út của tôi. Tới trễ mà đến được “toạ độ” này là may mắn lắm rồi, tuy chưa mấy gần màn ảnh, nhưng vòi vĩnh quá với vận may là điều không nên!

“Gia đình tôi” (và mươi khán giả “mất trật tự” khác, toàn là thanh thiếu niên), đang chắn bít lối đi hẹp giữa hai lô ghế của hội trường. Đám thanh niên đó “nhẹ tội” hơn tôi vì họ chỉ như  những “khinh binh,” cơ động rất nhanh, khi cần thì họ biến dễ dàng; phần tôi thì không dễ gì xoay trở với cái “chiến xa” và cụ “trưởng xa” 99 tuổi rưỡi.

Lối đi ở giữa hai lô ghế hẹp té! “Chiến xa” của bố tôi tới ngang dãy ghế nào thì cả hai phía của dãy đó xem như  bị khóa cứng lối “exit” duy nhất; cho nên, tới đâu cũng được “nhân dân địa phương” hai bên mời khéo đi chỗ khác: “Lên nữa đi mé trước còn trống mà” hoặc “ân cần” hơn “lên nữa đi cho ông cụ nhìn rõ thêm chút”

Trong một bài hát “mô đi phai” từ ca dao, nhạc sĩ Phạm Duy… “nhồi” động tác leo cây bưởi của người con trai nhớ tiếc người yêu đã có chồng trèo lên, lên, trèo lên; trèo lên, lên trèo lên… rồi sau cùng anh ta cũng không còn chỗ để mà trèo nữa. Tôi cũng vậy, khi không còn đẩy xe lên thêm được nữa thì tôi ngừng lại nhận đại nơi này làm quê hương trước sự khó chịu hợp lý của những người bị chúng tôi đến ngồi sát bên cạnh.

Tôi lúng túng cố giãi bày… “hoàn cảnh gia đình,” phân bua về “tình hình trận liệt” với vị khán giả phản đối kiên trì và gay gắt nhất trong số các “nhân dân địa phương” nơi chúng tôi “hạ trại” để ông thông cảm. Sau vài “thông điệp” mạnh mẽ vẫn thấy tôi nhỏ nhẻ điều đình và không nhúc nhích, ông bạn này hiểu rằng “đối phương” của ông với “cánh quân” của hắn đang ở vào thế “no choice” sẵn sàng đổ lì một cách “không gì lay chuyển nổi” ông bèn không thèm “đấu tranh trực diện” với tôi nữa.

Trước khi diễn tả nét mặt của một người thà để dành hơi nói chuyện với đầu gối mình, ông buông cho tôi một câu “nhận định thời cuộc.” Câu nói đó gieo cho tôi một sự áy náy bất an suốt thời gian sau đó, “anh làm bít lối đi như vậy là mất an toàn, như vầy mà City nó tới kiểm tra, nó phạt báo Người Việt chết luôn!”

Trời đất! Có vụ này nữa hả?

Đừng nha city! Hôm nay city (please!) ráng chịu khó… làm biếng một bữa đi! Làm… biếng đâu có gì là khó, cứ ngồi yên trong văn phòng coi TV đá banh đừng đi kiểm tra gì hết.  Đừng “làm khó” báo Người Việt nha!

May quá! Đúng là ở hiền gặp lành, cho đến khi tan hàng, hổng thấy City tới làm khó dễ, ngoại trừ vài vị ứng cử viên muốn thành… City đến cười tình với bà con khán giả xin “vote for me!”

***

Bố tôi dắt tôi đi xem đá banh từ năm tôi học lớp nhất (bây giờ gọi là lớp năm); hầu hết những lần này đều có anh cả của mẹ tôi (mà tôi gọi bằng cậu theo cách của người Huế) và một bác bạn của cả bố lẫn cậu cùng đi.

Lúc đó đang là những năm cuối cùng của sân Tao Đàn; khi đưa vé qua cổng ba người lớn quây tôi vào giữa, những người soát vé thấy ba người lớn “đồng bảo trợ” cho một nhóc tì loắt choắt thì họ cho vào dễ dàng.

Tôi vẫn được tiếp tục theo bố đi xem đá banh ở sân Cộng Hoà cho đến hết năm học lớp Đệ Lục (lớp 7). Qua năm học Đệ Ngũ tôi bắt đầu nhổ giò những người soát vé không cho tôi đi “ruồng theo” người lớn nữa; tôi ở nhà ôm radio chờ nhạc hiệu “tèn ten ten tén ten tèn tén ten – tarèng -, tèn ten ten tén ten tèn tén ten – tarèngtenten – tèn ten ten tén ten tèn ten tén… để nghe ông Huyền Vũ trực tiếp truyền thanh.

Ông Huyền Vũ là một nhân tài hiếm có; không ai không khâm phục và mến mộ ông. Trong các trận banh quốc tế trên các vận động trường của Sài Gòn: Sân Tao Đàn, sân Cộng Hòa, ông trực tiếp tường thuật từ đầu tới cuối trận đấu rất lưu loát, linh hoạt hấp dẫn và văn vẻ nữa.

Lúc thì ông khoan thai tả bao quát quang cảnh sân banh với hàng chục ngàn khán giả trên các khán đài khi mưa thế nào, khi nắng ra sao; lúc thì dồn dập trực thuật các đợt tấn công, phản công quyết liệt của hai đội banh, lại có lúc phân tích gãy gọn dễ hiểu những gút mắt về một quyết định của trọng tài.

Tôi thích nhất những khi ông kể lại chi tiết như đoạn phim quay chậm những diễn tiến lắt léo và dồn dập mà từ đó một cú sút “sấm sét” được phóng ra, một đường “bay” vừa dũng cảm lại vừa lả lướt của thủ môn được thể hiện mà cứu “một bàn thua trông thấy,” (nhất là của thủ môn “Lưỡng Thủ Vạn Năng Phạm Văn Rạng!  Ôi, một thần tượng lẫy lừng khác của hàng trăm ngàn trái tim thanh thiếu niên chúng tôi thời đó!)

Ông Huyền Vũ không bao giờ biết rằng khi ông rộn ràng trực tiếp truyền thanh những gì diễn ra trước mắt ông thì trong một căn nhà nhỏ ngoại ô, một thằng nhóc (tôi chứ ai!), lại say sưa làm cái việc… ngược lại. Tôi tưởng tượng ra một cách chầm chậm hay hối hả bằng hình ảnh, những gì tôi nghe ổng nói. (Tất nhiên là không dễ dàng gì!).

Trong đám bạn cùng vào lớp trung học của tôi có một đứa nhái giọng ông Huyền Vũ rất giống, nó cũng có cái đam mê rất nhiều với thể thao nói chung và túc cầu nói riêng.  Chưa xong lớp Đệ Tứ, nó đã có bài đăng trong tuần báo thể thao Đuốc Thiêng, lên các lớp đệ nhị cấp nó thành cây bút thường xuyên về thể thao cho vài nhật báo và tuần báo Thao Trường. Bây giờ nó ở Utah và tiếp tục viết báo Việt ngữ cho nhiều nơi về đủ thứ lãnh vực, tất nhiên là cả thể thao nữa.

Trước khi World Cup 2010 khai mạc mươi ngày, nó email cho tôi một bài bình luận… dài hơi những hơn 20 trang về sự kiện thể thao toàn cầu sắp diễn ra. Tôi in ra chữ to và đậm để bố tôi dễ đọc; không biết cụ đọc hết chưa, nhưng một hai hôm trước khi World Cup khai mạc, khi tôi chào cụ để đi làm, cụ dứ dứ tập bài trước mặt tôi mà khen “tay này” viết “được.”

“Được” là mức bình điểm cao nhất bố tôi tặng cho người khác tự hồi nào tới giờ! Cái gì mà cụ khen “được” thì tương đương với “hay quá” hoặc “tốt lắm” theo tiêu chuẩn đánh giá của những người… phàm như tôi! Có lẽ văn phong quen thuộc của thời Đuốc Thiêng, Thao Trường của bạn tôi đã gõ đúng mật hiệu cho cánh cửa ký ức thể thao đóng kín lâu ngày của cụ mở ra khiến cụ… hào phóng lời khen đến thế!

TV cùng với tập phụ bản báo Người Việt in lịch trình các trận đấu đưa bố tôi đi sâu dần vào World Cup, cụ ghi chép kết quả rất đầy đủ các trận cụ có thể xem. Thường xuyên ngồi xem cùng với cụ trong thời gian này là con gái út của tôi cũng là đứa cháu nội út của cụ lúc đó vừa thôi việc, ở nhà chờ niên khoá mới khai giảng để đi học thêm.

Tuy là một bé gái gầy gò bởi những năm đầu đời suy dinh dưỡng vì phải “khắc phục” bo bo, khoai mì… vào bao tử, nhưng cháu rất thích… đá banh. Sự mê say môn túc cầu và tính quả quyết hơn cả… con trai, đưa cháu đến vai trò thủ quân đội bóng tròn… lớp Năm 3, vô địch của trường tiểu học Phùng Hưng, quận 11 Sài Gòn 17 năm về trước khi lên 10 tuổi!

Trong World Cup 2010 này cháu đang là bạn bình luận thể thao… tương đắc với ông nội! Cùng ngồi trước TV hai ông cháu tuy cách nhau 72 tuổi nhưng hay la to những tiếng giống nhau cùng một lúc: “sút!”, “zô!”, “hay quá!”, “penalty!”…

Cái giờ của các trận banh World Cup buổi trưa là giờ tôi phải chuẩn bị đi làm ca 2 (swing shift). Tiếng reo hò của hai ông cháu tuy rộn ràng, sôi nổi thật đấy, nhưng tôi nghe mà có chút buồn se se trong lòng.

Không! Không! Tiếng reo hò của đá banh phải rền như sấm phải phát ra từ hàng vạn lồng ngực bật ra khỏi hàng vạn đôi môi cùng một lúc dù không một ai chỉ huy, điều khiển.  Đó là âm thanh sống động của cầu trường.

Con tôi, chưa từng xem đá banh “live” trên sân Cộng Hòa, nên có thể không có cảm giác gì sau những tiếng la hò cổ võ của nó, nhưng bố tôi thì khác. Khi tiếng reo hò của cụ không được náo nức hòa tan mất hút vào các đợt sóng âm thanh ào ạt “sấm rền” quen thuộc trong ký ức cầu trường của cụ thì cụ lại nhận ra rằng mình đang ngồi nhà xem đá banh trên TV vào “một ngày như mọi ngày” trong chuỗi tháng năm đằng đẵng, hắt hiu buồn của tuổi già trên đất khách!

Tôi nghĩ đến các “cầu trường thu nhỏ” do các nhật báo lớn tổ chức trong trụ sở của mỗi tờ báo trên đường Moran, Westminster, tuy cũng là cầu trường “ảo” nhưng lại có rất đông khán giả… thật cùng đến xem. Khá đông những khán giả đó hẳn đã từng cùng ngồi trên các khán đài A, B, C, D của sân Cộng Hòa cùng xem những trận đấu bố tôi xem, cùng hò reo góp giọng vào những cơn sấm rền không ai điều khiển của cầu trường. Vì thế ngày hôm nay ba thế hệ của gia đình tôi đã có mặt ở đây để xem trận chung kết này, để trong khi xem, bố tôi có thể gởi những tiếng la, tiếng reo của cụ hòa nhập một cách hào hứng vào cơn lốc, cơn bão âm thanh cùng loại của đám đông cuồng nhiệt.

Hơn nữa gia đình tôi, cả ba thế hệ “hiện hành,” đều yêu mến, mê tín, tha thiết ủng hộ đội banh của xứ đất thấp hơn biển, xứ của hoa tulip, xứ của những “ngự lâm pháo thủ” trên sân cỏ Johan Cruiff, Ruud Gullit, Van Basten, Ronald Koeman: “Cơn Lốc Màu Da Cam.”

***

Kết quả trận đấu đã trái với ước mong của gia đình chúng tôi! Cơn Lốc Màu Da Cam lần thứ ba bị vuột mất cúp vàng Julies Rimet.

Con gái tôi buồn ít nhưng có vẻ bực nhiều, nghe cháu cằn nhằn luôn miệng: Hòa Lan ơi là Hòa Lan!

Tôi đang bâng khuâng tiếc cho Hòa Lan chưa biết diễn tả ra sao, chợt thấy vai mình có người vỗ nhẹ, ông bạn khán giả “nạn nhân” bị bố con tôi chiếm ngụ khoảng không gian sát cạnh đứng trước mặt nhìn tôi cười cười thân thiện. Ông khen tôi có hiếu (tôi đâu dám nhận ẩu!) và bày tỏ sự hối tiếc về những chấp nhất ban đầu của ông. Tôi cũng chân thành xin lỗi cùng bày tỏ lòng cảm phục về sự thẳng tính của ông.

Chúng tôi siết tay nhau thân thiết nồng nàn như đôi bạn tri kỷ lạc nhau đã lâu mừng tái ngộ.

Còn bố tôi, dù phải ngồi thật lâu một chỗ, trông cụ vẫn bình thường và còn có vẻ hả hê nữa. Tôi còn mong muốn gì hơn!

Một khán giả lớn hơn tôi dăm tuổi đi qua nhìn ông cụ và khen với tôi: “Ông già giỏi thiệt, ngồi lâu vậy mà… không đi tiểu!”

Về đến nhà bố tôi mới hé lộ tâm sự mình, tiếc cho Hòa Lan không đoạt cúp và tiếc cho cụ không được thấy đội banh cụ yêu thích lên dài vinh quang. Bốn năm sau không biết cụ còn không mà xem World Cup và làm sao mà Hòa Lan tranh nổi cái cúp với Ba Tây ngay trên sân nhà của họ.

Tôi nghe… mình nói, “Cụ lo gì, sự bất quá tam, lần thứ tư đá trận chung kết thế nào Hòa Lan cũng thắng; bốn năm mà ngay cả tám năm nữa cụ vẫn dư sức chờ mà.”

Bố tôi cười nhìn tôi bằng cái nhìn thấu suốt của ông bố biết rành về thằng con của mình khi nó nói điều mà chính nó không tin tưởng lắm.

***

Bố tôi qua đời bình thản trước Lễ Tạ Ơn 2010 vài hôm. Đứa cháu nội út, “bạn” xem đá banh của bố tôi, từ trường học ở Paolo Alto trên đường về nhà nghỉ lễ chạy thẳng đến nhà thương gặp ông được vài phút thì ông trút hơi thở cuối cùng!

Sống tròn một thế kỷ, minh mẫn đến những ngày cuối đời bố tôi ung dung ghi lại dặn dò thật chu đáo hậu sự đơn giản của mình như Khổng Minh để cẩm nang lại cho các thuộc tướng thi hành.

Có một điều cụ quên không dặn, khi World Cup trở lại những lần sau; không còn “Cụ Trưởng xa” nữa, “chiến xa” đã được cất kỹ trong garage thì tôi, Kim Liên em hỡi Kim Liên, phải làm gì và khi Hoà Lan đoạt giải vô địch, chúng ta sẽ ăn mừng thế nào.

***

Xin cảm ơn báo Người Việt. Trong hội trường của quý vị, trong không khí hào hứng, sôi nổi, ồn ào của hàng mấy trăm con người chen chúc nói cười; một kỷ niệm rất riêng tư, rất sâu lắng đã lặng lẽ ngấm vào tâm não bố con, ông cháu chúng tôi.

Cảm ơn bạn Hoàng Ngọc Nguyên, Utah, cựu CVA đã “có mặt” trong kỷ niệm đặc biệt này của gia đình tôi; và sau hết, Trần Mạnh Tung, Hội Y Nha Dược Florida, một cựu CVA khác, dẫu “nghìn trùng xa cách” vẫn “tam tứ cố thảo lư” bằng email an ủi, và thúc giục: “Hãy viết về Ông Cụ cho bớt buồn bạn ơi.” (Giao Thừa 2010-2011, Trần-Công Anh-Dũng)