Hiếu Chân/Người Việt
Tổng Thống Joe Biden đã có bài phát biểu kỷ niệm ba năm biến cố ngày 6 Tháng Giêng, 2021, cũng mở màn cho cuộc vận động tái tranh cử của ông, vào chiều Thứ Sáu, 5 Tháng Giêng, trong đó ông nhấn mạnh với cử tri rằng cuộc bầu cử năm 2024 là trận chiến cho tương lai của nền dân chủ Mỹ và lần đầu tiên ông công kích thẳng thắn cựu Tổng thống Donald Trump – đối thủ từ đảng Cộng Hòa – là mối đe dọa nghiêm trọng nhất cho nền dân chủ đó.
Trong bài diễn văn, ông Biden đã dùng lời lẽ mạnh mẽ để tố cáo ông Trump điều khiển vụ nổi loạn đúng ba năm về trước và sẽ huỷ hoại nền tảng dân chủ của đất nước nếu ông trở lại Toà Bạch Ốc thêm một nhiệm kỳ nữa. Từ đó, ông Biden cho rằng, trong cuộc bầu cử vào Tháng Mười Một cử tri Mỹ phải sáng suốt lựa chọn giữa một ứng cử viên cam kết duy trì các lý tưởng đã có hàng trăm năm của nước Mỹ và một ứng cử viên chuyên kích động hủy hoại các lý tưởng đó vì lợi ích cá nhân.
“Hôm nay chúng ta có mặt ở đây để trả lời câu hỏi quan trọng nhất: Có phải dân chủ vẫn là sự nghiệp thiêng liêng của nước Mỹ hay không? Đó là toàn bộ ý nghĩa cuộc bầu cử năm 2024… Các bạn phải rõ ràng. Dân chủ ở trong lá phiếu. Tự do của các bạn trong lá phiếu,” ông Biden mở đầu bài diễn văn dài nửa tiếng đồng hồ, nhắc lại những ý chính mà ông đã trình bày trước đây, gần đây nhất là trong diễn văn tưởng niệm cố Thượng Nghị Sĩ John McCain (Cộng Hòa) tại Arizona hồi Tháng Chín, 2023.
Ông Biden đã lựa chọn kỹ thời gian và địa điểm để đưa ra quan điểm của mình. Ông mở màn cuộc vận động tranh cử bằng cách đọc diễn văn tại Valley Forge, tiểu bang Pennsylvania, một địa chỉ lịch sử gần nơi cố Tổng Thống George Washington tập hợp chiến sĩ khởi động cuộc Chiến Tranh Cách Mạng đuổi thực dân Anh, lập ra nước Mỹ tự do và dân chủ 250 năm về trước. Bài phát biểu của ông cũng vang lên ngay trước dịp kỷ niệm ba năm cuộc bạo loạn ngày 6 Tháng Giêng, 2021, trong đó đám đông được ông Trump kích động đã tràn vào Quốc Hội để ngăn chặn các nhà lập pháp chứng nhận chiến thắng của ông Biden trong cuộc bầu cử năm 2020.
Trong 31 phút phát biểu, ông Biden nhắc tên ông Trump 44 lần, kể lại những hành động của ông Trump trước, trong và sau khi diễn ra sự kiện ngày 6 Tháng Giêng, tố cáo ông Trump và những người ủng hộ ông đã cố gắng tẩy trắng sự kiện ngày hôm đó, phủ nhận sự thực về một cuộc tấn công bạo lực vào cơ quan dân cử quyền lực nhất nước.
Trong ba năm qua, ông Trump và những người ủng hộ ông liên tục phủ nhận trách nhiệm của chính ông Trump, hạ thấp tính nghiêm trọng của vụ tấn công đổ máu, thậm chí đưa ra thuyết âm mưu rằng đó là một thủ đoạn do FBI và các đồng minh của ông Biden trong chính quyền liên bang dàn dựng để đổ lỗi cho ông Trump. Trong vài tháng gần đây, ông Trump liên tục mô tả vụ 6 Tháng Giêng là hành động anh hùng nhằm đảo ngược một cuộc bầu cử không công bằng và tố cáo các cuộc điều tra, truy tố các cá nhân tham gia vụ bạo loạn là hành vi “vũ khí hóa” Bộ Tư Pháp của chính quyền Biden. Ông Trump nhiều lần nhắc lại rằng nếu được quay lại Tòa Bạch Ốc sau cuộc bầu cử Tháng Mười Một, ông sẽ ân xá những kẻ nổi loạn đang bị tù giam – gần 1,000 phạm nhân như vậy mà ông Trump gọi là “tù nhân chính trị,” hoặc “con tin” – sau các phiên tòa xét xử vụ 6 Tháng Giêng, 2021.
“Quý vị không thể vừa ủng hộ những kẻ bạo loạn, vừa ủng hộ nước Mỹ,” ông Biden nói.
“Ông Trump đang cố đánh cắp lịch sử, cũng bằng cách thức mà ông cố đánh cắp cuộc bầu cử. [Nhưng sự kiện] diễn ra trên truyền hình. Tất cả chúng ta đều nhìn thấy tận mắt,” ông Biden nói thêm.
Để củng cố lập luận của mình, ông Biden nhắc lại phán quyết gần đây của tòa án buộc luật sư riêng của ông Trump, ông Rudy Giuliani, phải bồi thường $148 triệu do vu cáo hai giới chức bầu cử ở tiểu bang Georgia gian lận bầu cử, hay chuyện đài truyền hình Fox News phải bỏ ra $787.5 triệu để dàn xếp vụ kiện vu cáo do đài này lan truyền những tin tức dối trá về máy bỏ phiếu của công ty Dominion Voting Systems.
Đi xa hơn, ông Biden đề cập tới ông Trump như là người lãnh đạo một “giáo phái” tôn sùng cá nhân (cult of personality), còn các đồng minh Cộng Hòa của ông là những kẻ nịnh hót. Nhiều chính trị gia Cộng Hòa, kể cả những thượng nghị sĩ và dân biểu từng hoảng hốt tìm nơi trú ẩn khi đám đông bạo loạn tràn vào trụ sở Quốc Hội hôm 6 Tháng Giêng, 2021, đã nhanh chóng lên án hành vi của ông Trump, nhưng sau đó “quay xe” nói ngược lại vì lo sợ cho bản thân và con đường thăng tiến của chính mình. “Khi vụ tấn công ngày 6 Tháng Giêng diễn ra, không ai nghi ngờ sự thật. Nhưng giờ đây, khi thời gian trôi đi thì chính trị, nỗi sợ hãi và đồng tiền can dự vào. Giờ đây những tiếng nói MAGA, những người biết rõ sự thật về ngày 6 Tháng Giêng, đã từ bỏ sự thật, từ bỏ nền dân chủ. Họ đã có lựa chọn của họ. Giờ đây, tất cả chúng ta còn lại – những người Dân Chủ, Độc Lập, Cộng Hòa dòng chính – chúng ta phải có sự lựa chọn của mình,” ông Biden nói.
***
Thật ra, vai trò của ông Trump trong vụ bạo loạn ngày 6 Tháng Giêng, 2021, không phải là đề tài mới. Một ủy ban đặc biệt của Hạ Viện đã điều tra và thực hiện chín buổi điều trần công khai trên truyền hình quốc gia cho thấy vai trò này. Ông bị công tố viên đặc biệt Jack Smith điều tra và truy tố trước tòa, bị hai tiểu bang Colorado và Maine quyết định loại khỏi lá phiếu bầu cử sơ bộ – một quyết định chính trị gây chấn động mà Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ sẽ xem xét vào ngày 5 Tháng Hai sắp tới. Nhưng cho đến nay, lập luận vô căn cứ của ông Trump về bầu cử gian lận vẫn được đám đông những cử tri Cộng Hòa MAGA tin theo.
Lịch sử tham chính ngắn ngủi của ông Trump cho thấy, mỗi khi ông thất bại trong một cuộc bỏ phiếu thì ông lại lu loa rằng mình là nạn nhân của thủ đoạn gian lận. Trong hội nghị sơ bộ của đảng Cộng Hòa năm 2016 chọn ứng cử viên đại diện cho đảng, ông Trump đã tố cáo gian lận khi thua phiếu Thượng Nghị Sĩ Ted Cruz (Cộng Hòa-Texas). Sau đó, ông lại tố cáo bầu cử gian lận khi thua ứng cử viên Hillary Clinton (Dân Chủ) về số phiếu phổ thông (63 triệu phiếu, 45.9% so với 65.8 triệu phiếu, 48%). Ông chỉ im tiếng sau khi giành được chiến thắng về số phiếu cử tri đoàn (306 phiếu so với 232 phiếu). Ở cuộc bầu cử năm 2020, ông Trump thua ông Biden cả số phiếu phổ thông lẫn phiếu cử tri đoàn nên ông cứ bổn cũ soạn lại, tố cáo bầu cử gian lận dù lời tố cáo đó hoàn toàn vô căn cứ và bị tòa án bác bỏ trong hơn 60 vụ kiện. Dự đoán nếu lại thua trong cuộc bầu cử năm nay, ông Trump chắc chắn sẽ tiếp tục bài ca “bầu cử bị đánh cắp!”
“Quý vị không thể yêu nước chỉ khi quý vị chiến thắng,” ông Biden nói.
Điều đáng lo cho nền dân chủ là những lập luận như vậy đang hủy hoại niềm tin vào các định chế dân chủ lâu đời của nước Mỹ. Ủng hộ viên của ông Trump không còn tin vào tính nghiêm minh của các cơ quan thực thi pháp luật như Bộ Tư Pháp, FBI, tính vô tư của hệ thống tòa án các cấp. Họ cũng không tin vào quy trình chuyển giao quyền lãnh đạo quốc gia một cách ôn hòa theo lựa chọn của cử tri đã minh định trong Hiến Pháp. Chính sự hủy hoại niềm tin vào các nguyên tắc dân chủ, chứ không chỉ vụ bạo loạn ngày 6 Tháng Giêng, 2021, mới là mối đe dọa nghiêm trọng nhất cho tương lai của nước Mỹ. Hiện tượng mất niềm tin đang hiện hữu và không thể khôi phục hoàn toàn chỉ sau một cuộc bầu cử.
Việc ông Biden sử dụng biến cố 6 Tháng Giêng, 2021 để khơi dậy tình yêu tự do và dân chủ của cử tri Mỹ là dễ hiểu, nhưng không rõ bài diễn văn của ông sẽ có tác động như thế nào tới các cử tri đang lo lắng về triển vọng của nền kinh tế, về độ tuổi của ứng cử viên tổng thống cao tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ, cũng như về lựa chọn của ông ủng hộ Israel hết mình trong cuộc chiến Israel-Hamas đang diễn ra làm cho nước Mỹ bị cô lập đáng kể ở Trung Đông và trong thế giới Hồi Giáo. Không thích phong thái độc đoán và dối trá của ông Trump nhưng nhiều người không tin rằng thông điệp về tương lai của nền dân chủ Mỹ sẽ giúp ích cho ông Biden trong việc giành lá phiếu ủng hộ của cử tri.
Để mở rộng sự ủng hộ, ông Biden và bộ tham mưu của ông cần có một chiến lược vận động khác, tập trung vào những vấn đề kinh tế thiết thực với cuộc sống cử tri như giá cả, lãi suất… hơn là những tư tưởng cao siêu. [đ.d.]