Kể từ khi lên nắm quyền tổng thống nước Mỹ, ông Donald Trump liên tục gặp phải sự chống đối quyết liệt từ phía đảng Dân Chủ. Sự phản đối đã xảy ra trong hầu hết mọi lĩnh vực, mọi kế hoạch của ông Trump kể từ việc điều tra sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống 2016 cho đến kế hoạch chi tiêu, việc chi tiền xây dựng bức tường biên giới phía Nam nước Mỹ, thậm chí cả việc rút quân khỏi Syria…
Điều này không lạ trên chính trường Mỹ, khi mà hai đảng đối lập bằng mọi cách gây thanh thế, giành giật uy tín với cử tri, những người quyết định số phận của mỗi đảng bằng “quyền lực nhân dân” bằng lá phiếu của mình.
Không chỉ “tuyên chiến” với đảng Dân Chủ đối lập, Donald Trump là tổng thống hiếm hoi tuyên chiến luôn với cả hệ thống truyền thông, báo chí – điều mà rất ít chính khách dám thẳng thừng đương đầu.
Chính vì vậy, như cha ông chúng ta đã thường nói “Khi đã không ưa, thì dưa có giòi” là điều bình thường, nhất là khi mà hệ thống truyền thông luôn soi mói bới móc mọi khía cạnh, đời sống của một chính khách.
Hẳn nhiên là trong cuộc sống, “chẳng ai nắm tay tối ngày” là kinh nghiệm cha ông chúng ta vẫn đúc kết xưa nay, hễ cứ “bói thì ra ma, quét nhà thì ra rác.” Do vậy, đối với vị tổng thống có nhiều nhược điểm cá nhân, đặc biệt là nhiều lần lỡ lời, quá lời… nên thường xuyên bị truyền thông chỉ trích và chế giễu. Thói đời là vậy, “đa ngôn đa quá” – nói lắm thì hay sai là điều dễ hiểu.
Thái độ rõ ràng với Trung Quốc
Tuy vậy, theo dõi một quá trình từ khi Donald Trump làm tổng thống Mỹ cho đến nay, có một điểm hai bên kể cả đối lập và báo chí, đều đạt được sự đồng thuận rất cao với quan điểm và hành động của Tổng Thống Trump. Đó là chính sách, chiến lược đối với Trung Quốc.
Không phải chỉ đến khi bước chân vào Tòa Bạch Ốc, những tuyên bố của Donald Trump về Trung Quốc mới làm cả thế giới phải giật mình. Ngay từ khi trong vai ứng cử viên tổng thống, Donald Trum đã có những tuyên bố về Trung Quốc rất rõ ràng và mạnh mẽ.
Ngày 1 Tháng Bảy, 2015, tại Bluffton, South Carolina, ông Trump nói: “Tôi đánh bại người Trung Quốc. Tôi thắng khi chống lại Trung Quốc. Bạn có thể thắng trong khi chống lại Trung Quốc nếu bạn thông minh… Chúng ta thiết đãi những bữa ăn tối cấp quốc gia cho những người đứng đầu nhà nước Trung Quốc. Tôi nói tại sao bạn thiết đãi bữa tối quốc gia cho họ vậy? Họ đang chia rẽ cánh tả cánh hữu chúng ta. Chỉ cần đưa họ tới McDonald và quay lại bàn đàm phán.”
Ngày 3 Tháng Mười Một, 2015, trả lời “Good Morning America” về việc gọi Trung Quốc là kẻ thù, ông Trump khẳng định: “Bởi vì đó là một kẻ thù kinh tế, bởi vì họ đã lợi dụng chúng ta không giống ai trong lịch sử. Họ đã làm, những gì họ đã làm đối với Hoa Kỳ là hành vi trộm cắp lớn nhất trong lịch sử thế giới. Họ đã lấy mất công việc của chúng ta.”
Và trước đó rất lâu, ngày 21 Tháng Chín, 2011, ông Trump viết trên Twitter: “Trung Quốc không phải đồng minh hay là bạn – họ muốn đánh bại chúng ta và sở hữu đất nước chúng ta.”
Tại Fort Wayne, Indiana, ngày 2 Tháng Năm, 2016, ông Trump tuyên bố: “Chúng ta không thể tiếp tục cho phép Trung Quốc cưỡng đoạt đất nước của chúng ta và đó là những gì họ đang làm. Đó là hành vi trộm cắp lớn nhất trong lịch sử thế giới.”
Ngày 20 Tháng Sáu, 2016, tại Manchester, ông nói: “Vũ khí lớn nhất cho trận đánh được sử dụng chống lại chúng ta và phá hủy các công ty của chúng ta là việc phá giá tiền tệ, và lớn nhất từ trước tới nay là Trung Quốc. Rất thông minh, họ giống như những bậc thầy cờ tướng. Và chúng ta giống như người chơi cờ đam. Nhưng họ là quân xấu.”
Rồi sau khi trở thành tổng thống Hoa Kỳ, những hành động mạnh mẽ đối đầu với Trung Quốc đã được tiến hành như lời ông đã hứa trước cử tri trong quá trình ứng cử.
Mặc dù luôn ca ngợi mối quan hệ với Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là thân thiết, là hữu hảo…, những hành động của Donald Trump dành cho Trung Quốc là không mấy dễ chịu, dần dần biến Trung Quốc trở thành đối thủ thực sự của Hoa Kỳ.
Cuộc chiến thương mại với Trung Quốc được tiến hành từng bước, từng bước, đẩy Trung Quốc vào thế bị động và lao đao, buộc Trung Quốc phải giở hết con bài này sang con bài khác khiến Bắc Kinh chưa biết chống đỡ sao cho hữu hiệu.
Không chỉ về kinh tế, những hành vi phi pháp ở Biển Đông cũng được lưu ý và đưa vào tầm ngắm. Theo nhật báo Wall Street Journal, chính quyền Trump cũng ngăn chặn bất kỳ động thái lấn tới nào của Bắc Kinh ở Biển Đông. Ngày 13 Tháng Tám, 2018, ông đã ký ban hành Đạo Luật Ủy Quyền Quốc Phòng John S. McCain (NDAA) cho năm tài khóa 2019, trong đó bao gồm chiến nhắm tới tham vọng bành trướng ảnh hưởng tại Biển Đông của Trung Quốc.
Từ những hoạt động thương mại mang tính “cướp bóc” – lời Donald Trump, “Dự án Vành Đai – Con Đường” bị hoài nghi rộng rãi trên thế giới, mạng lưới tuyên truyền và gián điệp trên khắp thế giới cho đến việc ngăn chặn truyền bá tư tưởng của Trung Quốc bằng các Viện Khổng Tử… Không tham vọng nào của Bắc Kinh có vẻ an toàn được với Donald Trump.
Ngày 20 Tháng Tám, 2019, ông Trump tuyên bố phải đối đầu với Trung Quốc về thương mại cho dù điều này gây thiệt hại trong ngắn hạn cho Mỹ, vì “Trung Quốc đã lợi dụng Mỹ trong suốt nhiều thập kỷ.”
Tờ Western Journal bình luận rằng: Khác với người tiền nhiệm dùng các thỏa thuận đa phương để biến Trung Quốc thành bạn, Tổng Thống Trump đang áp dụng chiến lược cạnh tranh song phương trực tiếp với quốc gia nhiều tham vọng này.
Phe Dân Chủ cũng ủng hộ
Khác với các chính sách khác do Tổng Thống Trump đưa ra luôn bị phản đối, các chính sách đối với Trung Quốc đã được sự ủng hộ rộng rãi, không chỉ của các cử tri, mà ngay cả của đảng Dân Chủ đối lập.
Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tiến hành hơn một năm nay, hẳn nhiên sẽ có những thiệt hại, hệ lụy cho cả nền kinh tế Hoa Kỳ. Tuy nhiên, điều đó đã không mấy khi bị chỉ trích, trái lại luôn tạo được sự đồng thuận của rất nhiều tầng lớp, đảng phái khác nhau.
Ông Kevin, dân biểu tiểu bang Texas, là người thuộc đảng Cộng Hòa ủng hộ thương mại và là người chỉ trích mạnh mẽ quyết định đánh thuế của ông Trump. Vậy nhưng, chỉ vài ngày sau khi việc hoãn áp thuế được công bố, tại một phiên điều trần của Ủy Ban Chuẩn Chi Hạ Viện, ông cũng khẳng định: “Mặc dù chúng ta muốn Trung Quốc mua thêm hàng hóa Mỹ… nhưng điều quan trọng hơn đối với chúng ta là buộc Trung Quốc phải có trách nhiệm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế cao về quyền sở hữu trí tuệ, chống nạn trợ cấp, sản xuất quá tải và bãi bỏ những thủ đoạn mà họ sử dụng để lũng đoạn nền kinh tế toàn cầu.”
Phát biểu hồi Tháng Ba, 2019, lãnh đạo phe Dân Chủ tại Hạ Viện, bà Nancy Pelosi, nói rằng “Hoa Kỳ phải có các hành động chiến lược, thông minh và mạnh mẽ nhằm chống lại các chính sách thương mại hoàn toàn không công bằng của Trung Quốc.”
Trong bài phân tích ngày 25 Tháng Ba, 2019, hãng tin Reuters đã nêu bật thực tế này qua hàng tựa “Việc ông Trump thúc ép Trung Quốc cải cách thương mại được hậu thuẫn rộng rãi trong nước và ngoài nước.”
Thậm chí, trong quá trình đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc, Chuck Schumer là lãnh đạo đảng Dân Chủ ở Thượng Viện Mỹ, đã lên diễn đàn Thượng Viện để kêu gọi ông Trump đừng “lùi bước” và đừng chấp nhận thỏa thuận, cho dù Trung Quốc cam kết mua đậu nành và các hàng hóa khác của Mỹ.
Có thể nói rằng, dù gặp rất nhiều bất đồng, chống đối từ phía đảng đối lập, từ dư luận xã hội, Tổng Thống Donald Trump vẫn đạt được sự đồng thuận mạnh mẽ hiếm thấy trong các hành động đối đầu trực diện với Trung Quốc.
Điều đó cho thấy, đã đến lúc Hoa Kỳ cần phải giải quyết không thể chậm trễ những vấn đề do Trung Quốc gây ra bao nhiêu năm qua đối với Mỹ và cả thế giới. (J.B Nguyễn Hữu Vinh)