Vann Phan/Người Việt
SANTA ANA, California (NV) – Quân và dân Miền Nam Tự Do đã mất hết tinh thần chiến đấu trước cuộc tổng tấn công của các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt, Quân Đoàn 1 QLVNCH, vùng đất được cho là sẽ bị bỏ lại cho Cộng Sản trong kế hoạch “co cụm” lãnh thổ của Việt Nam Cộng Hòa, đã mau lẹ rơi vào tình trạng hầu như “không đánh mà tan” chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần lễ.
Nếu cuộc lấn chiếm Phước Long đã khích lệ tham vọng đánh chiếm miền Nam Việt Nam của các lực lượng Cộng Sản tấn công, vì Hoa Kỳ (dưới chính quyền Gerald Ford) đã không chịu trả đũa Cộng Sản Bắc Việt như cựu Tổng Thống Richard Nixon đã hứa, thì cuộc di tản hỗn độn và bi thảm của Quân Đoàn 2 QLVNCH (về hướng Nha Trang và Sài Gòn) đã làm cho quân và dân Miền Nam Tự Do mất hết tinh thần chiến đấu.
Biến cố này xác nhận việc Hoa Kỳ đã dứt khoát cắt hết viện trợ và bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa, dẫn đến mối lo sợ tột cùng rằng việc Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã quyết định chỉ giữ lại Vùng III và Vùng IV và bỏ Vùng I và Vùng II lại cho Cộng Sản là sự thật 100 phần trăm chứ không còn là lời đồn đoán mơ hồ nữa.
Tâm trạng hoang mang của quân và dân miền Nam Việt Nam sau Hiệp Định Paris 1973
Khi Quân Đoàn 2 và Quân Khu 2 khởi sự bị các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt tấn công dữ dội để rồi thất thủ vào Tháng Ba, 1975, nỗi lo âu rằng Hoa Kỳ đành đoạn bỏ rơi miền Nam Việt Nam lại cho Cộng Sản muốn làm gì thì làm đã trở thành một sự thật cay đắng, nhất là sau khi Hoa Kỳ đã đạt được Hiệp Định Paris 1973 với Cộng Sản Quốc Tế để có thể rút toàn bộ quân đội của họ ra khỏi Việt Nam “trong danh dự,” và sau khi những tù binh Mỹ cuối cùng đã được hồi hương.
Đó chính là hậu quả trông thấy của việc Quốc Hội Mỹ, kẻ nắm hầu bao trong mọi cuộc tiêu pha của chính phủ và quân đội Hoa Kỳ, đã dứt khoát không chi thêm một đô la nào nữa cho cuộc Chiến Tranh Việt Nam. Từ $1 tỷ rưỡi trong những năm trước đó, viện trợ kinh tế và quân sự cho Việt Nam Cộng Hòa sau năm 1973 đã bị cắt giảm gắt gao, cụ thể là đến tài khóa 1974-1975 thì chỉ còn lại $750 triệu, tức là, trên thực tế, chỉ còn có $350 triệu dùng được sau khi khoản viện trợ đó đã bị trừ đi chi phí $300 triệu dành cho phái bộ quân sự Mỹ (DAO, Defense Attaché Office, Saigon) còn lưu lại miền Nam Việt Nam cho đến cuối Tháng Tư, 1975.
Viễn tượng Việt Nam Cộng Hòa sắp bị bỏ rơi nửa chừng, cho dù Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa đã trở nên ngày càng hùng mạnh và có thừa khả năng một mình chiến thắng quân Cộng Sản Bắc Việt xâm lược nếu được võ trang và tiếp tế đầy đủ như thời gian trước Hiệp Định Paris 1973, đã làm cho tinh thần của quân và dân Miền Nam Việt Nam mau lẹ suy sụp.
Ngón đòn cắt giảm viện trợ Mỹ để gây áp lực buộc chính phủ Việt Nam Cộng Hòa phải nhường đất cho Cộng Sản hoặc gia nhập vào một chính phủ liên hiệp với phe Cộng Sản, trên thực tế, đã gây thiệt hại nặng nề cho nỗ lực chiến đấu chống lại cuộc xâm lược miền Nam Việt Nam của Cộng Sản Bắc Việt.
Về mặt kinh tế, những đợt cắt giảm viện trợ tài chánh liên tiếp trong những năm 1973-1975 đã làm cho đồng bạc Việt Nam Cộng Hòa bị phá giá trầm trọng, và mức sống của những người có đồng lương cố định, như giới quân nhân và công chức, tại miền Nam Việt Nam bị sa sút thê thảm.
Về mặt quân sự, việc cắt giảm mức tiếp đạn được và quân trang, quân dụng cho miền Nam Việt Nam trong khi chiến cuộc đang gia tăng cường độ đã đặt các đơn vị Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vào thế hết sức bất lợi. Bởi vì các tiền đồn hẻo lánh không được trọng pháo và phi cơ yểm trợ, cho dù đó là một trận đánh lớn của địch cỡ cuộc tấn công vào Tiểu Khu Phước Long hồi cuối năm 1974 hoặc là một trận đánh nhỏ vào xã Khánh An ở Thới Bình thuộc tỉnh An Xuyên (Cà Mau) hồi đầu năm 1975.
Quân Đoàn 1 tan rã
Ngày 14 Tháng Ba, 1975, trong một cuộc họp tại Dinh Độc Lập, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu cho biết Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH quyết định rút bớt Lữ Đoàn 1 và Lữ Đoàn 3 Nhảy Dù từ Quân Đoàn 1 về để bảo vệ thủ đô Sài Gòn, đồng thời ra lệnh cho Trung Tướng Ngô Quang Trưởng, Tư Lệnh Quân Đoàn 1 và Quân Khu 1, rút quân từ các nơi khác về phòng thủ vùng duyên hải từ Huế và Đà Nẵng cho tới Chu Lai trong kế hoạch “co cụm” lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa về hướng Quân Khu 3 và Quân Khu 4.
Ngày 19 Tháng Ba, tức là chỉ ba ngày sau khi các lực lượng Quân Đoàn 2 khởi sự cuộc di tản cồng kềnh và đẫm máu – vì quân và dân lẫn lộn – khỏi Cao Nguyên trên liên tỉnh lộ 7B, các lực lượng Quân Khu 1, trong đó có Thủy Quân Lục Chiến, khởi sự rút khỏi Quảng Trị, về lập phòng tuyến ở Mỹ Chánh ở phía Bắc Huế.
Tuy nhiên, đến tối ngày 20 Tháng Ba, Tổng Thống Thiệu lại ra lệnh rút nốt Lữ Đoàn 2 Dù về Sài Gòn. Thế là Quân Khu 1 chỉ còn có Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến tăng phái cho Quân Đoàn mà thôi, lúc đó gồm có các Sư Đoàn 1, 2 và 3. Tướng Trưởng đâm ra bối rối trước sự thể quân Cộng Sản Bắc Việt ngày càng gây áp lực nặng nề, với thêm bốn sư đoàn sẵn sàng vượt sông Bến Hải và kết hợp với các đơn vị của Cộng Quân đã có sẵn tại vùng Hỏa Tuyến nhằm tiến chiếm toàn bộ Quân Khu 1.
Ngày 21 Tháng Ba, Cộng Quân đã cắt đứt Quốc Lộ 1 ở Truồi (giữa Huế và Đà Nẵng) và đóng chốt ở đèo Phú Gia. Như thế, đoạn đường bộ giữa Huế và Đà Nẵng đã bị Cộng Quân khống chế. Ngày 25 Tháng Ba, Tướng Trưởng quyết định cho các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến rút ra cửa Thuận An trong khi Sư Đoàn 1 Bộ Binh, Biệt Động Quân và Địa Phương Quân được lệnh xuống cửa Tư Hiền đề các tàu của Hài Quân VNCH đến đón.
Trong tình thế hỗn độn khi quân và dân Vùng I chen chúc nhau chạy loạn giữa những đợt pháo kích truy đuổi của Cộng Quân, cả hai đoàn quân rút lui nói trên đã tan rã tại hai cửa biển này, và khi về tới Đà Nẵng thì chỉ còn lại một phần ba quân số. Cuộc rút lui của Sư Đoàn 2 Bộ Binh tương đối thành công hơn chút đỉnh vì họ chỉ phải di chuyển từ Chu Lai ra bờ biển để được tàu Hải Quân chở ra Cú Lao Ré ở gần đó, vì thế hơn phân nứa sư đoàn này đã về tới Bình Tuy.
Ngày 27 Tháng Ba, 1975, tình hình Đà Nẵng vô cùng nghiêm trọng, quân Cộng Sản Bắc Việt dùng đủ loại trọng pháo và súng cối pháo kích liên tục vào Bộ Chỉ Huy Quân Đoàn 1 và nhiều nơi trong thành phố Đà Nẵng, tạo bất ổn và gây nhiều thương vong cho các lực lượng đồn trú, đồng thời làm cho tinh thần của dân chúng thêm hoảng loạn. Hơn nữa, dân chúng từ Quảng Trị, Huế, Quảng Nam, Quảng Tín, Quảng Ngãi… đổ về đây quá đông từ nhiều ngày trước khiến chính quyền và các lực lượng an ninh không thể nào kiểm soát được tình hình tại chỗ. Trung Tướng Ngô Quang Trưởng đành ra lệnh rút bỏ Đà Nẵng.
Ngày 28 Tháng Ba, tàu Hải Quân đến Đà Nẵng đón binh sĩ và dân chúng di tản đưa vào Nha Trang, Cam Ranh, và Vũng Tàu, với ưu tiên dành cho các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến từng hứng chịu những tổn thất nặng nề trong cuộc rút lui hỗn độn dẫn đến sự tan rã của Quân Đoàn 1 và Vùng I Chiến Thuật.
Ngày 29 Tháng Ba, các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt tiến vào chiếm đóng đô thị lớn hàng thứ hai tại miền Nam Việt Nam, thành phố từng giữ một vị trí chiến lược độc đáo kể từ khi người Pháp khởi sự cuộc chiến tranh chinh phục Việt Nam hồi năm 1858. Rồi hơn một thế kỷ sau đó, hồi năm 1965, các lực lượng Mỹ bắt đầu đổ bộ vào miền Nam Việt Nam để cứu vãn tình hình quân sự nguy ngập tại đây, và bây giờ khi Cộng Sản Bắc Việt bỗng chốc trở thành chủ nhân nơi này trên đường tiến quân về Nam để đánh chiếm Sài Gòn.
Tàn cơn binh lửa
Trước khi thực hiện kế hoạch bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa, một đồng minh quan trọng tại Đông Nam Á, không những chỉ trong những thập niên cuối của thế kỷ 20 mà còn kéo dài cho tới những thập niên đầu của thế kỷ 21 nữa, Quốc Hội và chính phủ Hoa Kỳ, được sự hỗ trợ tích cực của nền báo chí thiên tả cố hữu trong nước, đã tìm cách đổ hết mọi tội lỗi lên đầu chính phủ và quân đội Việt Nam Cộng Hòa để ru ngủ lương tâm mà phủi tay trước cuộc diện tồi tệ. Nào là chính phủ Việt Nam Cộng Hòa tham nhũng, nào là quân đội Việt Nam Cộng Hòa thiếu khả năng, nào là Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu độc tài và phe đảng, vân vân.
Từ cuối năm 1972 tới đầu năm 1975, nhiều phái đoàn của Quốc Hội Mỹ đã được cử đến miền Nam Việt Nam để hạch sách và điều tra về tình trạng tham nhũng trong chính quyền và quân đội, về cách đối xử với các tù nhân tại các nhà lao không đúng với Công Ước Geneva về tù binh chiến tranh, về hành vi kiểm duyệt và bóp nghẹt báo chí trong nước, về tin đồn chính quyền và quân đội miền Nam Việt Nam bán thuốc Tây và đạn dược cho Cộng Sản… Tất cả chỉ với mục đích tìm cho ra ít nhất một cái cớ nào đó để có thể bỏ rơi không thương tiếc Việt Nam Cộng Hòa, một đồng minh thân thiết và quan trọng mà chỉ ba thập niên sau họ lại bắt đầu cảm thấy sự sinh tồn của người bạn đó là thiết yếu cho nền an ninh của thế giới tại vùng Ấn Độ và Thái Bình Dương trước hiểm họa bành trướng hầu như không có gì cản nổi của Cộng Sản Trung Hoa.
Mặc dù hầu hết quân và dân tại miền Trung Việt Nam – và sau đó là toàn thể dân chúng miền Nam Việt Nam – đều phải hứng chịu những hậu quả tàn khốc do sự tan rã bất ngờ của Quân Đoàn 1 QLVNCH nơi địa đầu giới tuyến, tưởng cũng nên ghi nhận rằng, giữa những tang thương, bi hận đó của cuộc chiến, Tướng Ngô Quang Trưởng và Lữ Đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến, éo le thay, lại nằm trong số các nạn nhân đáng thương của cuộc lui binh hết sức đáng tiếc đó.
Tướng Trưởng, một vị tướng lãnh tài ba và trong sạch của QLVNCH với biết bao chiến công lừng lẫy, bỗng dưng trở thành một bại tướng trong tình thế hỗn loạn và mờ mịt của cuộc rút quân mà ngay từ những giờ phút đầu tiên đã vượt khỏi tầm kiểm soát của ông.
Đại Tướng Mỹ Norman Schwarzkopf, trước kia là cố vấn cho Đại Tá Ngô Quang Trưởng và sau này trở thành tư lệnh cuộc Hành Quân Bão Sa Mạc (Desert Storm) ở Iraq hồi năm 1991, nhận định rằng Tướng Trưởng là “vị tư lệnh tác chiến sáng chói nhất mà ông từng được biết tới” (Truong was “the most brilliant tactical commander I’d ever known”).
Còn Lữ Đoàn 147 của Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến “bách chiến, bách thắng” thì hầu như bị bỏ quên (vì không có ai đến đón họ xuống tàu di tản như đã định trong kế hoạch hành quân) tại bãi biển Thuận An, khiến lữ đoàn này phải một mình chiến đấu giữa vòng vây của các lực lượng Cộng Sản Bắc Việt. Để rồi lữ đoàn này đành phải cay đắng hứng chịu số thương vong cao nhất, với hàng trăm chiến binh tử trận trong giao tranh và dưới mưa pháo của địch cùng với hàng nghìn chiến binh khác bị địch bắt sống sau khi họ đã chiến đấu cho đến viên đạn cuối cùng mà không được tiếp tế, đừng nói chi tới tiếp viện. (Vann Phan) [qd]