BOSTON, Massachusetts (NV) – Các bác sĩ phẫu thuật ở Boston cấy ghép một trái thận từ một con heo biến đổi gene vào một người đàn ông 62 tuổi ốm yếu, đây là ca phẫu thuật đầu tiên trong lãnh vực này. Nếu thành công, bước đột phá này sẽ đem lại hy vọng cho hàng trăm ngàn người Mỹ bị suy thận, theo The New York Times.
Cho tới nay, bước ngoặt này cho thấy triển vọng lớn. Trái thận vừa bắt đầu lọc nước tiểu ngay sau cuộc phẫu thuật vào cuối tuần trước và tình trạng của bệnh nhân tiếp tục tiến triển, theo các bác sĩ Bệnh Viện Đa Khoa Massachusetts (Mass General). Bệnh nhân nay có thể đi lại trong hành lang của bệnh viện và có thể sẽ sớm được về nhà.
Bệnh nhân là một người đàn ông Da Đen và cuộc phẫu thuật này có thể có ý nghĩa đặc biệt với bệnh nhân Da Đen, những người có tỷ lệ mắc bệnh thận giai đoạn cuối cao.
Nguồn thận mới “có thể giải tỏa một vấn đề khó giải quyết ngay lúc này – đó là việc bệnh nhân thiểu số khó tiếp cận với việc ghép thận,” Bác Sĩ Winfred Williams, phó khoa thận bệnh viện Mass General và bác sĩ chính điều trị thận cho bệnh nhân cho biết.
Nếu thận từ động vật biến đổi gene có thể được cấy ghép với quy mô lớn thì phương pháp lọc máu “sẽ trở nên lỗi thời,” Bác Sĩ Leonardo V. Riella, giám đốc y tế về ghép thận tại bệnh viện Mass General cho biết.
Hơn 800,000 người Mỹ bị suy thận và cần phải chạy thận, một phương pháp lọc chất độc ra khỏi máu. Hơn 100,000 người đang nằm trong danh sách chờ nhận thận ghép từ người hiến tặng còn sống hoặc đã chết.
Ngoài ra, hàng chục triệu người Mỹ còn mắc bệnh thận mãn tính, có thể dẫn tới suy nội tạng.
Trong khi lọc máu giúp người ta sống sót thì phương pháp điều trị theo tiêu chuẩn vàng là ghép tạng. Tuy nhiên, hàng năm có hàng ngàn bệnh nhân tử vong do chờ đợi được ghép thận vì tình trạng thiếu nội tạng trầm trọng. Chỉ có 25,000 ca ghép thận được thực hiện mỗi năm.
Cấy ghép dị chủng – là phương pháp cấy ghép nội tạng động vật vào người – trong nhiều thập niên được đề nghị như một giải pháp tiềm năng có thể giúp thay thận rộng rãi hơn nhiều. Nhưng hệ thống miễn dịch của con người lại xua đuổi các mô lạ, gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng, và các chuyên gia lưu ý rằng việc đào thải về lâu dài có thể xảy ra ngay cả khi thận của người hiến tặng phù hợp với bệnh nhân.
Trong những năm gần đây, các tiến bộ khoa học gồm có chỉnh sửa và nhân bản gene giúp việc cấy ghép xeno (dị chủng) trở nên quen thuộc hơn, giúp sửa đổi gene động vật để làm cho các cơ quan con người tương thích với nội tạng động vật hơn và ít có khả năng bị hệ thống miễn dịch đào thải hơn.
Trái thận từ một con heo do công ty kỹ nghệ sinh học eGenesis tạo ra, loại bỏ ba gene liên quan tới khả năng đào thải nội tạng. Ngoài ra, bảy gene của con người cũng được đưa vào để tăng cường khả năng tương thích. Những con heo cũng có retrovirus có thể lây nhiễm qua người và eGenesis cũng vô hiệu hóa được mầm bệnh.
(Hình: Michelle Rose/Mass General)
Tháng Chín 2021, các bác sĩ phẫu thuật tại NYU Langone Health ở New York cấy ghép một trái thận từ một con heo biến đổi gene vào một người đàn ông chết não và quan sát khi trái thận bắt đầu hoạt động và tạo ra nước tiểu. Ngay sau đó, các khoa học gia tại đại học University of Alabama ở Birmingham tuyên bố họ cũng thực hiện quy trình tương tự và cũng cho ra kết quả tương tự.
Các bác sĩ phẫu thuật thuộc đại học University of Maryland có hai lần ghép tim từ heo biến đổi gene cho bệnh nhân mắc bệnh tim. Mặc dù các cơ quan này vẫn hoạt động và cơ quan đầu tiên dường như không bị hư, cả hai bệnh nhân mắc bệnh nặng đều chết ngay sau đó.
Bệnh nhân được cấy ghép ở Boston, Richard “Rick” Slayman, giám sát viên sở giao thông vận tải tiểu bang, mắc bệnh tiểu đường và cao huyết áp trong nhiều năm và được điều trị tại Mass General trong hơn một thập niên.
Sau khi thận của Slayman bị hư, ông phải chạy thận trong bảy năm, cuối cùng là ông nhận được một trái thận của người vào năm 2018. Nhưng nội tạng được hiến tặng lại bị hư trong vòng năm năm, và ông xuất hiện các biến chứng khác, gồm có cả suy tim sung huyết.
Cho tới nay, thận mới của Slayman dường như hoạt động bình thường và ông có thể ngưng chạy thận. Thận heo mới đang tạo ra nước tiểu cũng như creatinine, một loại chất thải.
Ca mổ kéo dài bốn giờ đồng hồ được thực hiện bởi một nhóm bác sĩ phẫu thuật, trong đó có Bác Sĩ Tatsuo Kawai, giám đốc Trung Tâm Dung Nạp Cấy Ghép Lâm Sàng Legorreta thuộc bệnh viện Mass General, và Bác Sĩ Nahel Elias.
Quá trình phẫu thuật được thực hiện theo quy trình của Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm FDA, được gọi là điều khoản sử dụng nhân đạo, được cấp cho những bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo có thể được hưởng lợi từ một phương pháp điều trị chưa được chuẩn thuận. Các loại thuốc mới dùng để ức chế hệ thống miễn dịch và ngăn chặn sự đào thải của cơ quan cũng được áp dụng theo quy trình của FDA. (TTHN)
