Bài và ảnh: Phạm Ðình
Lần trước, khi bàn về chuyện giải tỏa làn sương chăng ngang trên mặt kính trước mặt khi lái xe trong mưa hay lúc trời lạnh (gọi là Demist, hoặc Defog), chúng tôi có nhận được một góp ý như sau: “Chuyện mờ kính xe giải quyết rất dễ. Ðâu có khó gì đâu. Anh chỉ cần mở nút cho hơi ở ngoài vào trong xe. Xe nào cũng có cái nút này. Nếu xe không có Heat hoặc AC cũng không sao. Trời mưa thì luôn luôn cho không khí từ ngoài vào. Ðừng mở Heat và AC cùng lúc làm giảm tuổi thọ của xe….”
Rất hoan nghênh bạn qua việc sẵn sàng đóng góp ý kiến để trang Bảo Trì Xe Hơi của chúng ta thêm phong phú. Ước mong đón nhận ý kiến của tất cả các bạn khác. Với những ý kiến trên đây, Phạm Ðình có đôi điều chưa đồng ý về phương diện kỹ thuật. Ðồng thời, chúng tôi cũng muốn nhân dịp này nói thêm về công dụng của những phương tiện bạn đề cập như “nút cho hơi bên ngoài vào,” máy lạnh và máy sưởi.
Xe Tacoma: Vị trí của cần mở quạt (B) và điều khiển nguồn gió (A).
ạn qua việc sẵn sàng đóng góp ý kiến để trang Bảo Trì Xe Hơi của chúng ta thêm phong phú. Ước mong đón nhận ý kiến của tất cả các bạn khác. Với những ý kiến trên đây, Phạm Ðình có đôi điều chưa đồng ý về phương diện kỹ thuật. Ðồng thời, chúng tôi cũng muốn nhân dịp này nói thêm về công dụng của những phương tiện bạn đề cập như “nút cho hơi bên ngoài vào,” máy lạnh và máy sưởi.
1. Mở nút cho hơi ở ngoài vào
Ðúng là cái nút này xe nào cũng có, nó nằm ngay trước mặt tài xế, và rất dễ sử dụng. Ðó là nút quạt, hoặc nút thông khí, tiếng chuyên môn gọi là Blower Fan, hoặc Ventilation Fan. Tùy theo kiểu xe, nút này có thể là một cần gạt theo chiều ngang (từ trái sang phải), hoặc theo vòng tròn… Ðây là cái cần điều khiển để thổi hơi vào trong lòng xe. Hơi này có khi từ ngoài vào, nhưng không phải luôn luôn là như vậy, hơi cũng có thể từ trong máy xuất ra. Chúng ta phải hiểu cách điều khiển cái nút quạt này ra sao để có được hiệu quả theo ý mình. Cần phải hiểu ký hiệu về những hình vẽ trên dashboard:
Hình vẽ có mũi tên đâm vòng từ ngoài vào biểu thị Ventilation, tức là thông khí:
Gạt cần máy quạt về phía hình vẽ đó, chúng ta sẽ có hơi từ ngoài trời thổi vào. Công dụng này có thể thay thế máy lạnh trong một số trường hợp. Nếu ngoài trời tương đối mát mẻ mà không khí bên trong xe lại quá hầm, bạn chỉ cần mở quạt với cần gạt đưa về phía Ventilation là sẽ cảm thấy mát mẻ y như mở máy lạnh vậy. Chỉ khác một điều, mở máy lạnh tốn xăng, nhưng mở quạt Ventilation thì không tốn gì cả.
Xe Corolla: Vị trí cần mở quạt (blower) và nút điều khiển nguồn gió (recirculation).
Thêm nữa, mở quạt để có Ventilation làm cho không khí trong xe thoáng hơn, cũng có thể giúp cho mặt kính windshield trong sáng trở lại nếu đang bị mù sương (mist) do hơi thở những người ngồi trong xe. Người bạn của chúng ta trên đây nói đúng nếu không khí bên ngoài khô. Khí nóng và khô ở bên ngoài tràn vào sẽ làm tan ẩm độ trong xe, nhờ thế mặt kính sẽ từ từ bớt mù sương.
Tuy nhiên, khi trời mưa mà “mở nút cho hơi ngoài trời thổi vào,” tức là mở quạt với tác dụng thông khí (Ventilation) thì chúng tôi sợ rằng không work! Bởi vì, không khí ngoài trời lúc đang mưa vốn có nhiều độ ẩm, mở cho “hơi ngoài trời thổi vào” là rước thêm hơi nước vào trong xe, nó chỉ làm kính mờ sương hơn chứ không thể làm cho kính trong trở lại được.
Hình vẽ có mũi tên uốn vòng bên trong lòng xe, biểu thị Recirculation, gọi là tái luân lưu.
Hình vẽ thông khí, quạt lấy hơi từ ngoài trời đưa vào.
Mở quạt và gạt cần máy quạt về phía này, chúng ta làm cho luồng khí trong xe “tái luân lưu,” nhưng đó vẫn là luồng khí có sẵn trong xe, chứ không đưa thêm được chút khí mới nào từ ngoài trời vào cả. Vì thế, khi mở máy sưởi hoặc máy lạnh, chúng ta phải cùng lúc mở quạt để hơi nóng hoặc hơi lạnh có thể thổi vào trong xe. Nhưng phải nhớ mở quạt ở công dụng “recirculation” nhờ đó hơi nóng và hơi lạnh tiếp tục vần vũ bên trong xe, để tạo sự thoải mái cho mọi người, chứ đừng để ở vị trí Ventilation. Bằng không, không khí ngoài trời tiếp tục ùa vào trong xe làm chậm lại tiến trình sưởi ấm hoặc giải nhiệt cho người ngồi trong xe. Còn muốn “mở nút cho hơi bên ngoài thổi vào” thì nhớ đừng bao giờ để cần gạt ở vị trí “recirculation” với hình vẽ mũi tên chạy vòng trong xe cả.
Trong một số kiểu xe, 2 công dụng của quạt – thông khí (ventilation) và luân lưu khí (Recirculation) – không được chỉ thị rõ ràng bằng 2 hình riêng biệt. Bạn chỉ có một hình thôi, đa phần là hình vẽ với mũi tên chạy vòng trong xe – điều đó có nghĩa là khi mở quạt và bấm vào nút hình đó và mở (ánh sáng xanh nổi lên), chúng ta có không khí luân lưu. Nếu mở quạt và không bấm gì cả, đương nhiên chúng ta có không khí bên ngoài thổi vào.
Sử dụng nút máy quạt và và nút điều khiển nguồn khí là điều đơn giản, nhưng nếu dùng lầm thì các tiện nghi những nút đó mang lại sẽ không đạt được.
2. Máy lạnh và máy sưởi
Trước tiên, xin nói về máy lạnh: Mở máy lạnh khiến cho đầu máy phải làm việc “căng” hơn chút đỉnh, khiến xe dùng nhiều xăng hơn. Ðổi lại, bạn được sự mát mẻ và thoải mái trong lúc lái xe. Tốn thêm xăng là điều ai cũng chấp nhận khi mở máy lạnh. Cũng như lái xe đương nhiên tốn kém hơn chạy xe đạp!
Khi mặt kính mờ sương gây ra ẩm độ trong xe tăng cao, chúng ta mở máy lạnh để nó hút bớt ẩm độ. Ðó là nguyên tắc làm việc của máy lạnh, dù là máy lạnh xe hơi hay máy lạnh tại nhà ở. Nếu không hút bớt được ẩm độ thì máy lạnh không còn là máy lạnh. Nên việc thắc mắc máy lạnh có khả năng hút hay không hút ẩm độ không cần được đặt ra. Nếu máy lạnh của bạn không hút được ẩm độ, đó là vì nó… bị hư.
Nhưng mở sưởi thì đầu máy không phải làm việc gì thêm, và dĩ nhiên cũng không tốn xăng thêm. Có chăng chỉ là thêm một chút để vận hành động cơ của cánh quạt, chứ chính cái tiến trình làm việc để điều hành máy sưởi thì không tốn kém gì cả. Vì sao? Giải thích một cách đơn sơ nhất, chúng ta có thể nói như sau: Vì hơi nhiệt được thải ra từ đầu máy (Engine) trong tiến trình cháy nổ, hơi nhiệt này được một phần được giải tỏa trong hệ thống coolant, phần còn lại tích lũy trong “heater core” để dành xài khi hữu sự. Khi vặn nút heat thì hơi nhiệt có sẵn sẽ được quạt ra, chẳng tốn hao thêm gì cả, ngoài một chút power để vận hành máy quạt. Trong mùa nóng, không cần sưởi, thì tất cả hơi nhiệt sẽ được giải tỏa trong hệ thống nước coolant.
Hình vẽ khí luân lưu, quạt di chuyển nguồn khí có sẵn trong xe.
Vậy, mở máy lạnh và máy sưởi cùng lúc có làm cho đầu máy xe tổn thọ hơn không? Xin nói ngay: Không! Cũng chẳng làm hao tốn thêm một giọt xăng nào. Ðó là nói theo sự hiểu biết của người viết, dĩ nhiên còn có nhiều giới hạn. Nếu bạn thấy mở 2 thứ một lúc mà làm đầu máy tổn thọ, xin mời bạn dành chút thời giờ chứng minh cho mọi người được học hỏi thêm. Phạm Ðình xin thành thực cám ơn bạn.
Vậy là mùa Ðông gần hết, trời đất sắp vào Xuân với những ngày rực rỡ cỏ hoa và thời tiết ấm áp. Ðây là lúc chúng ta cần coi lại hệ thống máy lạnh để đối phó những ngày hạ nóng bức. Máy lạnh là một bộ phận không dễ hư. Nếu hư, nó cần được thợ chuyên môn săn sóc, chứ tay mơ không nên “nghịch” vào đó. Tuy nhiên, có nhiều cách bảo trì giúp chúng ta kéo dài đời sống và sự hữu dụng của máy lạnh, đó là điều người sử dụng xe cần biết. Chúng ta hy vọng sẽ thảo luận đề tài này trong lần sau.
Xe lột dên, xe kêu lóc cóc, xe rỉ nhớt…? Xin xem Cẩm Nang Bảo Trì Tập III đã phát hành. Cùng với Tập I, Tập II, mỗi tập $6.00+$2.00 cước phí. Money Back Guarantee 3 tháng. Gửi cheque hoặc tiền mặt cho: Phạm Ðình 9800 Bolsa Ave # 86, Westminster, CA 92683 (địa chỉ mới). Tel: 714-675-8628. Cho biết điện thoại và email, nếu có. Có thể hỏi tại nhà sách Tú Quỳnh 714-531-4284; hoặc Tự Lực 714-531-5290.