Friday, March 29, 2024

Ðặc sản cá lóc miền Tây

 

Pao Lâm (sưu tầm)

 

Vùng đất Nam Bộ ruộng lúa mênh mông, sông ngòi chằng chịt là nơi sinh sôi nảy nở của bao nhiêu loài tôm cá, thủy sản: “Ruộng đồng mặc sức chim bay – Biển hồ lênh láng mặc bầy cá đua.”

Cá lóc là một đặc sản miền Tây, có thể làm được nhiều món ăn khác nhau. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

Chính vì vậy cái thú tát đìa bắt cá về chế biến món ăn đã trở thành một kiểu thưởng thức ẩm thực độc đáo ở miền Tây Nam Bộ. Trong đó, Ðồng Tháp, An Giang, Cá Mau… là xứ mà cá lóc nhiều và ngon một cách đặc biệt.

 

Cá lóc nướng trui

 

Cá lóc nướng trui. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

Mỗi lần tát đìa, đến lúc nước cạn là giai đoạn gay cấn nhất, đám cá trê, cá rô cố chúi sâu vào lớp bùn đáy để trốn, còn cá lóc thì cố vượt lên để lách qua bờ thoát thân, nhưng đìa đã cạn, cứ lên tới nửa thành đìa thì rớt xuống. Người dưới đìa cứ thấy con cá lóc nào phóng lên là lập tức chộp con đó. Tại bàn tiệc dã chiến, những tàu lá chuối xanh mượt đã được xếp dài ở giữa. Bên trên xấp lá chuối là những xấp bánh tráng dẻo trắng phau, đọt xoài, lá lụa, quế vị, húng lủi, tươi roi rói, xen lẫn là những lát chuối chát, khế chua, đôi khi còn có thêm những trái điều chín vàng ươm. Cạnh đó là tô mắm me cay hoặc muối ớt để chuẩn bị cho một món ăn dân dã nhưng cực kỳ ngon: Cá lóc nướng trui. Món ăn mà bất kỳ ai một lần thưởng thức không thể không mê đắm.

Cá lóc rửa sạch, lựa con chừng 1 kg, thịt cá vừa ngọt, thơm, lại dễ nướng. Xiên một thanh trúc hoặc thanh tre tươi vót sẵn từ miệng cá cho đến đuôi. Sau đó cắm những thanh tre đã xiên cá xuống đất và phủ rơm khô lên, người nướng cá “có nghề” phải lượng sao cho rơm vừa đủ để khi rơm vừa tàn thì cá cũng vừa chín. Rơm dư thì cá khét hoặc chín quá, mất ngọt. Rơm thiếu thì cá lại không chắc, không dậy mùi thơm.

Cá lóc nướng. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

Nhìn đụm rơm cháy đỏ, tiếng mỡ nổ lốp bốp đã thay vui tai, nức mũi. Cá lóc nướng trui có mùi thơm rất đặc trưng, không giống với loại cá nào khác. Mùi thơm tỏa ra từ lớp vẩy, thớ thịt và có cả mùi hơi khét của da. Cá chín đặt nguyên con lên tàu lá chuối, cạo bớt lớp vảy cá bị cháy, xẻ lằn dài theo bụng cá, mở ra làm đôi là ăn được. Lấy miếng cá còn bốc khói cuốn với bánh tráng, rau sống, chấm vào nước mắm hoặc mắm nêm, quý vị sẽ thấy thỏa mãn vị giác khi mùi thơm, vị ngọt béo của cá hòa lẫn với các hương vị của khế chua, chuối chát, ăn hoài không ngấy. Hãy nhai thật chậm rãi để nghe bao nhiêu hương vị của rau cỏ, đồng ruộng như ngấm vào tận ruột gan, để rồi ngấm mãi.

 

Cá lóc đắp bùn

Một con cá lóc nướng được trình bày rất hấp dẫn. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

 

Thay vì nướng trui, dân gian còn có món cá lóc đắp bùn. Cá rửa sạch, để nguyên con, dùng bùn dẻo đắp kín, sau đó chất lên rơm rạ đốt. Khi đất khô nứt ra là cá chín, có mùi thơm ngọt, phảng phất chút ít bùn, thường dùng chấm với muối tiêu. Nếu cá lóc nướng trui có vị ngậy, vị thơm của rơm rạ thì cá lóc đắp bùn lại giữ nguyên được vị ngọt của cá và mùi thơm đặc trưng của cá.

 

Cá lóc hấp bông so đũa

 

Cá lóc hấp. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

Nói đến các món đặc sản từ cá lóc ở Ðồng Tháp còn phải kể đến món cá lóc hấp bông so đũa, món ăn có thể chinh phục những thực khách khó tính nhất. Cá lóc làm sạch, ướp với bột ngọt, tiêu, củ hành và ít muối, để trong 10 phút. Lựa khoảng 14 hoặc 18 bông so đũa (non vừa búp nở) ở đọt, rửa sạch, lần lượt sắp phân nửa vào đĩa lớn, đặt cá lên, rồi sắp phân nửa phần bông còn lại phía trên, để trong nồi hấp cách thủy, đậy nắp đun sôi trong 30 phút là cá chín. Pha nước chấm nước mắm dầm ớt. Món này đặc biệt ở chỗ bông so đũa đã thấm hết mùi vị thơm ngọt của cá tiết ra khi hấp, nên nếu nhai chầm chậm bông so đũa, quý vị sẽ cảm nhận được vị ngon rất lạ. Dùng hết bông so đũa rồi đến cá, hương vị cá hấp do được nhụy bông so đũa bao bọc kín nên rất dịu ngọt và thơm ngon. Ðến Ðồng Tháp, quý vị đừng quên thưởng thức món ăn ngon ngọt này từ những người nội trợ đảm đang.

 

Cá lóc nướng lá sen

Cá lóc nướng lá sen. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

 

Một món ăn khác, độc đáo không kém cá lóc hấp bông so đũa là cá lóc nướng lá sen, cái tên mà chỉ nghe thôi cũng cảm thấy xao xuyến chất bưng biền Nam Bộ, nơi có những cánh đồng sen bát ngát, cá lóc táp mồi có lúc phóng nằm trên những lá sen. Người dân miệt vườn sáng chế ra món cá lóc nướng lá sen đơn giản, không đòi hỏi nhiều công phu nhưng lại đậm đà hương vị miền sông nước. Khác với những món cá lóc nướng khác, cá lóc nướng lá sen đặc biệt nhất là nước chấm. Mắm nêm nguyên chất có vị mặn và chát, pha thêm đường, bột ngọt, chanh, bằm nhuyễn thơm rồi dùng khăn vắt nước cốt dừa hòa chung cho sền sệt.

Cá nướng phải chọn con cá còn tươi sống, rửa sạch cho vào thau, rồi rải đều lớp muối lên trên, đậy kín lại. Trong thau con cá lóc càng vùng vẫy bao nhiêu thì càng sạch chất nhờn chừng ấy. Bắt cá xiên từ miệng đến đuôi bằng một que tre vót nhọn, rồi dùng lá sen gói kín lại hai, ba lớp. Lá sen phải là lá sen già, còn tươi, có màu xanh thẫm, cứ thế cho con cá lên bếp than cháy đỏ mà nướng, vừa nướng vừa xoay trở mình cá. Lá sen cháy cho mùi thơm thanh thoát, nồng đượm. Khi lá cháy hết cũng là lúc cá chín đều. Cá chín nhờ sức nóng của lá sen còn tươi. Cách nướng này không làm da cá bị khét như cách nướng trui, trái lại còn làm da cá vàng ươm, sống lưng cá nứt ra, dùng tay hoặc đũa tách làm đôi, rút bỏ xương, rưới mỡ hành cùng đậu phộng, cuốn với bánh tráng mỏng, các loại rau ghém, bún chấm nước mắm nêm tạo ra một hương vị rất riêng. Da cá vừa béo vừa giòn thoang thoảng hương sen, thịt cá rất ngọt hòa trong vị nước chấm đặc trưng. Quả thật không bút nào tả hết sức hấp dẫn của món cá này.

Ngoài những món ăn chế biến từ cá lóc được xem như đặc sản vùng miền Tây còn có những món ăn quen thuộc thường ngày với người dân Nam Bộ như khô cá lóc, canh chua cá lóc, cá lóc kho…

 

Khô cá lóc

 

Vào mùa, tôm cá nhiều người dân dùng không hết nên món khô cá lóc ra đời. Cá lóc bắt về mổ bụng, xẻ thịt, lấy ruột gan ra, đem ướp muối phơi. Nếu trời nắng gắt, phơi khoảng vài nắng là được. Khi cá đã khô, người dân thường treo lủng lẳng ở nhà bếp, dùng để ăn lâu dài. Cá lóc khô có thể chế biến thành nhiều món như nướng hoặc chiên giòn, ăn với cơm, cháo trắng hoặc làm mồi nhậu. Khi ăn cơm, cá lóc khô thường chấm với nước mắm me có dầm ớt, nhưng ngon nhất vẫn là chấm với nước mắm xoài. Nhâm nhi vài ly rượu đế, vị chua của xoài, vị mằn mặn của khô cá hòa quyện với nhau, khiến món ăn tưởng chừng như đơn giản lại ngọt ngon vô cùng.

 

Cá lóc nướng trui sẵn sàng để nhậu. (Hình: Ciao Travel cung cấp)

Cá lóc kho

 

Cá lóc kho là món ăn dân dã hàng ngày của người dân miệt vườn miền Tây. Cá làm sạch, cắt ra từng khứa, cho vào mẻ kho. Kho cá lóc cũng như kho các loại cá khác, có thể kho khô hoặc kho nước. Nếu kho khô thì cho tiêu thật nhiều, còn kho nước thì có thể để vào vài trái ớt sừng trâu. Cá lóc kho ăn kèm với các loại rau, dưa leo, chuối chát, nếu bằm xoài sống cho vào nước kho thì càng đậm đà hương vị. Ðơm bát cơm trắng, nóng hổi, tơi xốp để thưởng thức với món cá lóc kho, quý vị phải lưu ý để không ăn quá no bởi vì vị ngon không dễ gì cưỡng lại được.

 

Canh chua cá lóc

 

Ðây là một trong những món ăn đặc trưng mà người dân Nam Bộ từ thành thị đến nông thôn đều ưa thích. Cá lóc làm sạch, cắt ra từng khứa to nấu với me, giá, bạc hà, ngò gai, cà chua, phi thêm chút tỏi cho dậy mùi thơm. Ăn canh chua cá lóc muốn ngon thì nước chấm phải là nước chấm trong (chưa pha chế), dầm ớt thật cay. Tô canh chua cá lóc nóng nghi ngút, hấp dẫn với màu trắng của thịt cá, màu vàng của thơm, màu đỏ của cà, màu xanh của ngò gai cùng lớp tỏi phi vàng nổi trên mặt khiến mới nhìn thôi cũng đã bị “chinh phục” rồi.

Chỉ với con cá lóc người dân miền Tây còn có thể chế biến ra hơn một chục món ăn ngon khác, món nào cũng độc đáo, hấp dẫn, đậm đà hương vị miền Nam. Chắc chắn rằng, cá lóc nướng trui, canh chua cá lóc, cá lóc nướng lá sen… vẫn luôn là những món ăn thấm đẫm hồn quê mà người dân đất phương Nam vẫn luôn lưu giữ trong tâm khảm dù có đi bất cứ nơi đâu.

 


CIAO TRAVEL

Add: 1st Floor, 3 Phan Huy Ich Street, Hanoi, Vietnam

Tel: 84-4-39290270; Fax: 84-4-39290271

E-mail: [email protected]

Website: www.ciaotravels.com

 

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

MỚI CẬP NHẬT