WESTMINSTER, California (NV) – Rạp chiếu phim từng sống sót qua các cuộc chiến tranh thế giới và suy thoái kinh tế, cũng như “sự tấn công” của truyền hình và Internet. Tuy nhiên, COVID-19 cùng cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu mà đại dịch này gây ra đang đe dọa rạp chiếu phim chưa từng có, theo tạp chí Variety.
Chỉ trong vài ngày, do virus lây lan với tốc độ kinh hoàng, hầu hết hệ thống rạp chiếu phim lớn nhất phải công bố đóng cửa từ sáu đến 12 tuần, còn các hãng phim lớn phải hoãn chiếu những bộ phim “trụ cột” như “Black Widow,” “A Quiet Place Part II.” Hiện vẫn không rõ rạp chiếu phim sẽ ra sao sau khi lệnh phong tỏa kết thúc, và thiệt hại kinh tế trong suốt thời gian đóng cửa sẽ nặng đến mức nào.
Năm 2020 là năm lỗ!
“Chưa bao giờ có chuyện như thế này,” ông Eric Handler, nhà phân tích của công ty nghiên cứu thị trường MKM Partners, nhận định. “Với thị trường chứng khoán, phải lo sợ những thứ mà chúng ta không biết thì chẳng bao giờ là tin vui. Đến lúc nào đó, chúng ta sẽ trở lại bình thường, nhưng từ giờ đến đó, chúng ta sẽ chịu thiệt hại nặng nề ngắn hạn.”
Với nhà đầu tư, bây giờ mà có ai hét “Cháy! Cháy!” trong rạp chiếu phim đông đúc thì cũng không đáng sợ bằng những chữ như “COVID-19” hay “giữ khoảng cách.” Thực vậy, những chữ này đang khiến nhà đầu tư đủ hoảng sợ để bán tháo cổ phiếu, vì hàng trăm rạp chiếu phim đã tạm thời đóng cửa, hãng phim thì đưa thẳng phim mới lên Internet, còn nền kinh tế Mỹ thì đang lâm vào suy thoái. Nếu rạp chiếu phim phải đóng cửa thêm vài tháng nữa – mà chuyện này rất có thể xảy ra – thì kỹ nghệ điện ảnh sẽ “thực sự bị rủi ro,” theo lời ông Michael Pachter, nhà phân tích của công ty Wedbush Securities.
Quả đúng như vậy. Trong nửa đầu Tháng Ba, cổ phiếu những công ty kiểm soát năm hệ thống rạp chiếu phim lớn nhất Bắc Mỹ mất giá hơn một nửa. Cổ phiếu AMC Entertainment rớt giá 58%. Cổ phiếu Cineworld – chủ hệ thống rạp Regal và đã đồng ý mua Cineplex của Canada – mất giá gần 76%. Cổ phiếu Cinemark giảm 68%. Cổ phiếu Cineplex tụt mất 72%. Và cổ phiếu Marcus Corp. lỗ 58%.
Những công ty khác có liên hệ với điện ảnh cũng lao đao không kém. Cổ phiếu Imax giảm 41%, và cổ phiếu National CineMedia mất giá 60%. Trong Tháng Ba, chủ các rạp chiếu phim kêu gọi chính phủ liên bang hỗ trợ, như bảo lãnh vay và giảm thuế, để tránh phá sản. Hiện không rõ khoản ngân sách kích thích kinh tế của chính phủ có đáp ứng tất cả những yêu cầu của kỹ nghệ điện ảnh hay không.
Chủ các rạp chiếu phim cho rằng sau hai năm thất thu, mọi chuyện sẽ trở lại bình thường và doanh số sẽ tăng kỷ lục vào năm 2021 khi Hollywood tung ra một loạt sequel (phim nối tiếp những phim rất ăn khách trước đó), trong đó có bốn bộ phim từ Marvel đang được khán giả mong đợi: “Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings,” “Doctor Strange in the Multiverse of Madness,” “Spider-Man 3” và “Thor: Love and Thunder” – cũng như “Jurassic World: Dominion,” “The Batman,” “Mission: Impossible 7,” “Guardians of the Galaxy Vol. 3” và “Avatar 2.”
“Khi doanh thu năm 2021 được công bố, chúng tôi nghĩ rằng những người bi quan sẽ thấy mình sai lầm,” ông Adam Aron, giám đốc AMC, nói với các nhà phân tích hồi Tháng Hai trước khi công ty này và nhiều công ty khác phải đóng cửa rạp chiếu phim.
Tuy nhiên, xét tình hình lúc này, có lẽ ông Aron quá lạc quan. Do lệnh phong tỏa và ở nhà, nhiều bộ phim như “F9” và “Minions: The Rise of Guru,” bị hoãn lại vô thời hạn. Hậu quả là doanh số vé quý 1 sẽ mất hàng trăm triệu đô la. Và khi mùa phim Hè bắt đầu thì rất có thể dịch COVID-19 vẫn chưa đạt đến đỉnh điểm, khiến nhà đầu tư đành bỏ qua một trong những giai đoạn rạp chiếu phim kiếm tiền nhiều nhất trong năm.
“Doanh số vé năm nay sẽ thuộc loại đặc biệt nhất từ trước đến nay, theo ông Jeff Bock, nhà phân tích của công ty Exhibitor Relations. “Không bao giờ có thể so sánh năm 2020 với bất kỳ năm nào khác. Năm nay sẽ là năm lỗ.”
Các hãng phim với “chiến lược” tung ra phim mới
Tình trạng rạp chiếu phim khắp nước Mỹ và Trung Quốc đóng cửa khiến các hãng phim phải nghĩ lại cách giới thiệu phim mới, theo BBC.
Vào lúc COVID-19 đang ở đỉnh điểm tại Trung Quốc, một bộ phim lớn được đưa thẳng lên Internet và nhanh chóng thu hút hơn nửa tỉ lượt xem.
“Lost in Russia,” phim hài của Trung Quốc, dự trù công chiếu ngoài rạp vào ngày 24 Tháng Giêng, nhưng phải rút lại vì đại dịch. Chỉ một ngày sau, bộ phim được đưa lên ba website phim trực tuyến của Trung Quốc cho khán giả coi miễn phí. Trong thời gian ngắn, “Lost in Russia” thu hút hơn 600 triệu lượt xem, theo báo chí Trung Quốc.
Các hãng phim ở Mỹ cũng làm theo. Họ đang tung phim mới lên mạng cùng lúc với đưa ra rạp.
Hãng Universal loan báo ba bộ phim mới nhất của họ sẽ được chiếu trên cả Internet cùng lúc với ngoài rạp. Chẳng hạn, bộ phim “Trolls: World Tour” sẽ ra mắt cùng lúc ở hai nơi vào ngày 10 Tháng Tư.
“Đại dịch COVID-19 đang làm thay đổi cách hãng phim tung ra phim mới, một vài bộ phim được đưa lên mạng sớm hơn kế hoạch ban đầu,” ông Gitesh Pandya, chủ biên BoxOfficeGuru.com, cho hay. “Vì hầu như tất cả rạp chiếu phim ở Mỹ phải đóng cửa một thời gian nữa, nên họ phải nghĩ cách nào đó để vẫn kiếm được tiền.”
Ông Pandya cho rằng đưa phim lên Internet trước là phù hợp với hãng phim vừa và nhỏ vì “làm như vậy, họ vẫn có thể thu hút được khán giả toàn cầu.”
Một số hãng phim đã quyết định hoãn ngày giới thiệu phim mới, trong đó có bộ phim James Bond “No Time to Die.”
Disney cũng loan báo hoãn công chiếu phim “Black Widow.”
Một bộ phim khác của Disney là “Mulan,” nhắm vào khán giả gốc Hoa, dự trù ra mắt ngày 27 Tháng Ba, nhưng cuối cùng cũng phải hoãn lại. Có tin, Disney có thể đưa “Mulan” lên platform phim trực tuyến Disney Plus thay vì đưa ra rạp. Tuy nhiên, phát ngôn viên của hãng nói: “Chúng tôi vẫn thích khán giả đến rạp xem hơn.”
Năm nay, kỹ nghệ điện ảnh có nguy cơ lỗ $15 tỷ vì đại dịch COVID-19, một chuyên gia dự đoán.
Mỹ và Trung Quốc là hai thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới, tính theo doanh số vé. Nhưng cả hai thị trường này đang lao đao vì rạp chiếu phim phải đóng cửa hàng loạt.
Trung Quốc có khoảng 60,000 rạp khắp cả nước, mà tất cả đều phải đóng cửa từ đầu Tháng Giêng. Việc phải đóng cửa vào thời gian này là đòn nặng với kỹ nghệ điện ảnh Trung Quốc vì xảy ra ngay trước Tết Nguyên Đán. Mọi năm, doanh số vé thời gian này là $2 tỷ.
Đến nay, theo ước tính, doanh số vé khắp thế giới giảm ít nhất $5 tỷ, theo các nhà phân tích kỹ nghệ điện ảnh, trong đó chỉ riêng thị trường Trung Quốc chiếm gần 50%.
“Chúng ta sẽ thấy con số này tiếp tục tăng trên toàn cầu trong những tuần sắp tới vì Trung Quốc vẫn đóng cửa, và chúng ta cũng bắt đầu nhìn thấy rạp chiếu phim khắp thế giới phải đóng cửa,” theo lời ông Chris Fenton, tác giả cuốn “Feeding the Dragon – Inside the trillion dollar dilemma facing Hollywood, the NBA and American business” (Tạm dịch “Cho Rồng Ăn – Bên trong thế tiến thoái lưỡng nan hàng ngàn tỷ đô la mà Hollywood, NBA và doanh nghiệp Mỹ phải đối mặt”).
Ông Fenton dự đoán kỹ nghệ điện ảnh sẽ thất thu $15 tỷ tiền vé cả năm nay vì rạp chiếu phim đóng cửa, và con số này có thể tăng thêm tùy theo đại dịch COVID-19 kéo dài bao lâu. (Thanh Long)