Mai Phi Long/Người Việt (tổng hợp)
WASHINGTON, DC (NV) – Kịch bản chuyển di dân đến các tiểu bang Dân Chủ vùng Đông Bắc nước Mỹ của vài thống đốc Cộng Hòa trong thời gian gần đây có nhiều nét tương đồng đáng ngờ với phong trào “Reverse Freedom Rides” từng được giới chủ trương phân biệt chủng tộc ở các tiểu bang miền Nam khởi xướng cách đây 60 năm.
Nguồn gốc chiêu bài “đem con bỏ chợ” “Reverse Freedom Rides”
Phong trào Dân Quyền tranh đấu bình đẳng chủng tộc và bảo vệ quyền lao động bùng phát mạnh mẽ vào thập niên 1950, 1960 bộc lộ sự khác biệt giữa các tiểu bang miền Nam bảo thủ và miền Bắc cấp tiến.
Vào mùa Hè năm 1961, những nhà hoạt động dân quyền, da trắng lẫn da đen, được mệnh danh là “Freedom Riders” (hành khách tự do) lên những chiếc xe đò Greyhound đi khắp các tiểu bang miền Nam để tạo làn sóng hòa đồng chủng tộc trên các các chuyến xe. Các nhà hoạt động “Freedom Riders” đều bị một đám đông trang bị gậy gộc và bom khói đón, khi các chiếc xe đò này ngừng lại ở các thành phố tiểu bang miền Nam.
Những người miền Nam với chủ trương “cách biệt nhưng bình đẳng chủng tộc” (separate but equal), theo nền tảng luật Jim Crow hình thành sau thời Nội Chiến, vốn tức giận vì các phán quyết cho phép người da đen được học cùng trường và đi cùng xe buýt với người da trắng hồi cuối thập niên 1950, bày ra “chiêu cao” hơn gọi là “Reverse Freedom Rides” (tạm dịch: Đảo ngược hành trình tự do) để trả đũa phong trào “Freedom Riders” của phía cấp tiến.
Những người thực hiện chiêu “đảo ngược” này bắt đầu bằng việc nói với những người da đen câu chuyện bịa đặt rằng ở các tiểu bang miền Bắc có những chương trình tạo công ăn việc làm, nhà ở, và ngay cả được Tổng Thống John Kennedy tiếp đón.
Ý đồ ẩn sau màn kịch lừa đảo này là đem nỗi thất vọng cho những người da đen sau khi đi đến nơi không có cảnh “thiên đường” như mong muốn.
Bởi vì chính quyền sở tại không hề có một kế hoạch như lời bịa đặt, những người da đen đi tìm “đất hứa” sẽ bất mãn, nghĩ rằng những người cấp tiến là “đạo đức giả,” qua đó tạo ra mâu thuẫn giữa hai nhóm này.
Hồi năm 1962, có khoảng 200 người da đen bỏ nhà cửa cùng gia đinh đi lên phía Bắc để rồi bị “dính bẫy” lừa này, theo NPR.
“Đây là trò vô nhân đạo nhất mà tôi từng chứng kiến,” bà Margaret Moseley, một nhà tranh đấu nhân quyền lâu năm, chua xót nhận xét trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình trước khi qua đời.
DeSantis cũng lừa di dân bằng lời hứa việc làm và trợ cấp
Những di dân, trên hai chuyến bay do ông Ron DeSantis (Cộng Hòa), thống đốc Florida, dàn xếp, bị thả ở Martha’s Vineyard, Massachusetts, hôm Thứ Tư, 14 Tháng Chín, vừa qua, hoàn toàn không ngờ phải đáp xuống hòn đảo này.
Bởi vì trước đó họ chỉ đồng ý bước lên máy bay với lời hứa được chu cấp nơi ăn, chốn ở trong 90 ngày, và huấn luyện việc làm cũng như được dạy Anh Ngữ tại thành phố Boston, Massachusetts, theo tiết lộ của các luật sư, thuộc nhóm Lawyers for Civil Rights, đại diện cho các di dân.
Giới chức tại Martha’s Vineyard hoàn toàn không hề được báo trước vụ nhóm di dân bị thả xuống địa phương của mình, tuy nhiên, ông DeSantis lại trả chi phí để quay phim cảnh đoàn người xuống máy bay rồi đổ vào trung tâm hòn đảo nhằm cung cấp hình ảnh cho Fox News và các cơ quan truyền thông bảo thủ khác để đánh bóng tên tuổi mình.
Nhiều tháng qua, Thống Đốc DeSantis không ngừng nhắc đến kế hoạch vận chuyển di dân từ biên giới phía Nam để chọc tức giới lãnh đạo đảng Dân Chủ và đã xin được $12 triệu từ ngân quỹ tiểu bang để tài trợ cho các chuyến bay, trong đó có hai chuyến bay từ San Antonio, Texas, đến Martha’s Vineyard.
Nhiều công dân và viên chức tại Florida lên tiếng phê bình ông thống đốc sử dụng tiền thuế của dân sai mục đích.
Không chỉ có ông DeSantis, một số thống đốc Cộng Hòa khác, bao gồm Thống Đốc Greg Abbott của Texas cũng có kế hoạch tương tự – gửi di dân đến các thành phố và tiểu bang xanh phía Bắc, để phản đối chính sách di trú của Tổng Thống Joe Biden.
Ông Biden phê bình chiến lược của hai vị thống đốc, tố cáo đảng Cộng Hòa “chơi trò chính trị trên thân phận con người” và “biến di dân thành con cờ.”
Tương đồng đáng lo ngại
So sánh điểm tương đồng giữa hành động “đem con bỏ chợ” của các thống đốc Cộng Hòa hiện nay và chiêu bài “Reverse Freedom Rides” của những người phân biệt chủng tộc miền Nam diễn ra trong nhiệm kỳ Tổng Thống Kennedy cách đây 60 năm, thư viện mang tên tổng thống thứ 35 nhận định: “Để khiêu khích những người cấp tiến miền Bắc và lăng mạ người da đen, Hội Đồng Công Dân Da Trắng (White Citizens’ Council – WCC) ở miền Nam phát động phong trào ‘Reverse Freedom Rides,’ đẩy người da đen lên chuyến xe một chiều đến các thành phố phía Bắc với những lời hứa hẹn dối trá về việc làm, nhà ở, và cuộc sống tốt hơn.”
Vào năm 1962, để chống lại nỗ lực xóa bỏ phân biệt chủng tộc, tổ chức bảo thủ WCC chi tiền để chuyển hàng trăm cư dân da đen đến các thành phố phía Bắc, như New York, Philadelphia, và Chicago.
Hoàn cảnh nhọc nhằn của những người da đen bị “lừa” khi di cư đến phía Bắc được thể hiện rõ ràng nhất qua sự kiện tại làng Hyannis, nơi ở của cố Tổng Thống Kennedy, nơi tiếp nhận đến 96 người da đen chỉ trong vài tháng, theo ông Clive Webb, giáo sư lịch sử trường đại học University of Sussex ở Anh.
Hầu hết những người bị lừa di cư nhanh chóng phát hiện ra rằng chẳng có cơ hội việc làm nào cho họ ở Hyannis, và đến năm 1965, chỉ còn một gia đình sinh sống tại đây, ông Webb viết trong một bài báo năm 2004 về phong trào “Reverse Freedom Rides.”
“Những diễn biến này đều rất giống nhau. Điều này khiến mọi người không khỏi thắc mắc xem ông DeSantis học hỏi ý tưởng này từ đâu,” ông Parker nhận định. “Đây là một phần lịch sử của những người thiển cận, của giới da trắng phân biệt chủng tộc và không muốn sống chung với người da màu.”
Phân biệt chủng tộc
WCC, tổ chức khởi xướng chiêu bài “đem con bỏ chợ” kể trên, cũng từng là “tổ chức chính trị chống hòa nhập chủng tộc quyền lực nhất,” ông Webb cho hay.
Mục tiêu của âm mưu tàn độc này là khơi dậy thành kiến rằng hủy bỏ phân biệt chủng tộc sẽ gây thiệt hại cho cộng đồng, những doanh gia, nhà lãnh đạo cộng đồng và các phụ huynh có nguồn gốc da trắng khắp nơi trên đất Mỹ, tạo lợi thế cho các chính trị gia phân biệt chủng tộc trong tổ chức WCC.
Để che giấu dã tâm “phân biệt chủng tộc,” WCC tạo hình ảnh “đáng kính trọng” bằng cách tổ chức các cuộc họp ở những khách sạn sang trọng với các thành viên “diện com-lê” và đeo cà-vạt, Giáo Sư Webb mô tả, “để khi nhìn vào ai cũng nghĩ đó là chủ ngân hàng, doanh gia hay thành phần thượng lưu tương tự.”
WCC mở ra chiến dịch tung tờ rơi trên đường phố, quảng cáo trên đài phát thanh chuyện biếu không cho người da đen những vé xe đò đi đến miền “đất hứa.” Những con mồi mà WCC nhắm tới là những bà mẹ da đen đơn thân hoặc những thanh niên bị vướng các hệ luỵ pháp lý, theo Giáo Sư Webb.
Tuy nhiên, lúc đó, giới chính trị và báo chí cấp tiến chỉ trích gay gắt chiến lược vô cùng tàn bạo và vô nhân tính này của nhóm phân biệt chủng tộc WCC trên công luận nước Mỹ.
Chiến dịch “Reverse Freedom Rides” của WCC tiếp diễn đến tận năm 1963, cho đến khi họ không còn nhận được nhiều sự ủng hộ khiến ngân quỹ cạn kiệt.
“Điểm độc ác nhất của chiến dịch này là phá hoại điều duy nhất có thể giúp người Mỹ gốc Châu Phi chống chọi trước sự áp bức, đó là hy vọng,” ông Webb kết luận.
Đừng để bóng ma quá khứ lặp lại
“Có ít người biết đến phong trào ‘Reverse Freedom Rides,’ nhưng công chúng cần hiểu rằng chiến lược lợi dụng thân phận con người để làm con cờ chính trị đã được các thành phần phân biệt chủng tộc và người da trắng thượng đẳng sử dụng từ 60 năm trước,” bà Tanisha Sullivan, chủ tịch chi nhánh Boston của Hiệp Hội Người Mỹ Da Màu (NAACP), giải thích.
“Việc vạch trần những điểm tương đồng là thiết yếu, không chỉ để gia tăng nhận thức cho dân chúng, mà còn để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ghi nhớ toàn bộ lịch sử nước Mỹ, từ những sự kiện mang lại niềm vui và hãnh diện cho đến cả những giai đoạn đáng xấu hổ,” bà Sullivan kết luận. [đ.d.]
—
Liên lạc tác giả: [email protected]