Tiếng Việt Dấu Yêu (Kỳ 362)

Em viết văn Việt

• Nhằm tạo một diễn đàn cho các em tập viết tiếng Việt, Ban Biên Tập trang Tiếng Việt Dấu Yêu kêu gọi quý phụ huynh và quý thầy cô khuyến khích các em viết văn, diễn tả bằng tiếng Việt những cảm nghĩ và ước vọng trong đời sống của các em. Ước mong nơi đây một sân chơi được mở ra và khu vườn văn hóa Việt sẽ được quý phụ huynh và quý thầy cô góp tay vun trồng, khuyến khích.
• Trong các bài nhận được và chọn để đăng, chúng tôi cố ý giữ nguyên văn những gì các em viết. Vì thế, khi đọc đến những ngôn từ, lỗi chính tả và sai văn phạm, chúng tôi mong được phụ huynh và thầy cô chia sẻ và sửa chữa cho các em tại nhà hay trong lớp học.
• Tất cả các bài viết dưới dạng MSWord, font Unicode; và hình ảnh dạng .jpg, xin gởi về địa chỉ email: tvdynv@yahoo.com (Xin đừng gởi dạng .pdf vì không tiện cho việc layout).

Trân trọng cảm ơn quý vị.

Nguyễn Việt Linh

Ðặt câu với một mệnh đề:

1- Não em nằm trong đầu.

2- Nhện thường nằm tron mạng cũa nó.

3- Con thích màu đỏ và màu xanh lá cây.

4- Con sư tử là loài thú rừng.

5- Mẹ con là một nha sỉ.

6- Con chim hót mỗi sáng.

7- Con thích ăn sầu riêng.

8- Sư tử dữ hơn cọp.

9- Biển Đông nằm phía Đông của nước Việt Nam.

10- Con phải nhớ ơn Tổ Tiên, ông bà và cha mẹ

Trương Stacy
Thí sinh lớp Ba- Giải Khuyến Học 2013

Góc hoạt họa thiếu nhi

Câu chuyện hí họa về chú gấu bông Dexter.

Họa sĩ Nia Nguyễn

Tâm tình Phụ Huynh    

Ý nghĩa của lễ chào cờ và hát quốc ca

Brandon Dũng Lưu

Đoàn lân Bi Trí Dũng chủ trương không vì đồng tiền mà quên đi truyền thống, văn hóa của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, gần đây lần đầu tiên sau hơn 8 năm đoàn lân Bi Trí Dũng đã phục vụ cho hội đoàn trong cộng đồng người Việt, được mời múa mở đầu cho lễ khai mạc nhưng ban tổ chức lại mời tất cả đoàn viên của Bi Trí Dũng ra ngoài nhà hàng, đứng chờ không được vào bên trong tham dự lễ chào cờ chung với ban tổ chức và đồng hương.

Với vai trò hướng dẫn các em, tôi tự hỏi phải xử trí ra sao?

Đoàn lân có hai cách để giải quyết 1) Đoàn lân quyết định bỏ không múa. 2)Đoàn lân làm tròn bổn phận, đứng một chỗ, chào cờ tổ quốc, múa lân xong nhiệm vụ, rồi ra về.

Sau cùng, giải pháp là tất cả đoàn viên âm thầm và quyết định không ra ngoài.

Chúng tôi dạy dỗ các em rằng: “Chào Cờ Việt Nam Cộng Hòa là cảm giác thiêng liêng, tự hào khi trang nghiêm đứng chào dưới lá cờ Tổ Quốc. Bổn phận của Bi Trí Dũng, nhiệm vụ và trách nhiệm là giáo dục tuổi trẻ duy trì truyền thống văn hoá dân tộc Việt Nam. Chào cờ và hát quốc ca là một nghi lễ thiêng liêng.”

Đây là nghi thức quan trọng, thể hiện tinh thần yêu nước, niềm tự hào, và trách nhiệm của mỗi công dân Việt Nam. Anh em tuổi trẻ trong đoàn lân không khác biệt gì với tất cả hội đoàn và các bác, cô chú đồng hương trong cộng đồng. Đoàn lân đã quyết định không rời khỏi. Mấy em đoàn viên Bi Trí Dũng vẫn trang nghiêm đứng chào dưới lá cờ Việt Nam Cộng Hoà, và đã múa lân cho tròn trách nhiệm.

Sau cùng kết quả là người MC thay mặt ban tổ chức xin lỗi vì sự sơ xuất.

Một kỷ niệm đầu năm đáng nhớ và không hổ thẹn với lương tâm.

Giữ gìn và phát huy tiếng Việt truyền thống

GS Trần C. Trí

Qua mục này, GS Trần C. Trí (University of California, Irvine) tâm tình cùng độc giả, những người nặng lòng với ngôn ngữ và văn hoá Việt Nam, về những vấn đề đang ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên và trong sáng của tiếng Việt, trong cũng như ngoài nước. Ngôn ngữ truyền thống không phải lúc nào cũng khư khư giữ cái cũ, đả phá cái mới, mà là ngôn ngữ giữ gìn vẻ đẹp từ bao đời ông cha truyền lại, đồng thời tiếp nhận những cái mới một cách có chọn lọc và chừng mực.

Chữ nọ xọ chữ kia

Hãy khoan nói đến một thứ tiếng khác, ngay trong tiếng Việt, nếu chúng ta không cẩn thận lúc nói hay viết vẫn có thể dùng chữ một cách nhầm lẫn. Hiện tại, tiếng Việt trong nước đang “phát triển” một cách hết sức phức tạp và bừa bãi. Điều này càng gây khó khăn hơn trong việc tách bạch ý nghĩa và cách dùng của một số từ ngữ na ná nhau. Bài viết kỳ này xin nói đến bốn chữ “liên hệ,” “liên lạc,” “liên quan” và “quan hệ.”

Trước hết, sở dĩ bốn chữ này dễ bị dùng lẫn lộn với nhau là vì chữ này có chứa một thành phần giống như các chữ còn lại (“liên,” “hệ” và “quan”). Hơn nữa, trong khi mỗi chữ đều có nghĩa riêng, trong một số trường hợp, chữ này có thể dùng thay chữ kia mà không bị sai lệch là mấy. Đây cũng là một vấn đề khác làm cho sự phân biệt giữa các chữ trên càng thêm nhiều thử thách.

“Liên hệ” (động từ hay danh từ) có nghĩa là (1) có dính dáng đến (‘to associate,’ ‘to connect’) và (2) có ràng buộc về huyết thống hay hôn nhân (‘to be related’). Một ví dụ cho định nghĩa (1) là Hai vấn đề này có liên hệ với nhau. Với ý nghĩa này, chữ “liên quan” cũng đồng nghĩa với “liên hệ” nên chúng ta có thể nói Hai vấn đề này có liên quan với nhau. Ở Việt Nam, không biết từ bao giờ, “liên hệ” có nghĩa là tiếp xúc, viết thư hay thông tin (‘to contact’), ví dụ như (người viết thêm dấu * trước một câu tạm gọi là sai) * Tôi sẽ liên hệ với các anh sau. (Đúng ra phải là Tôi sẽ liên lạc với các anh sau.). Ví dụ cho định nghĩa (2) của chữ “liên hệ” là Chúng tôi có liên hệ ruột thịt với nhau. Trong cách nói bình dân, chúng ta thường nói Chúng tôi là họ hàng (hay bà con) với nhau. 

“Liên lạc” (động từ) có nghĩa là “kết nối, tiếp xúc” (‘to contact’), như ví dụ nêu ở phần trên. Nghĩa của chữ này tương đối rõ ràng, ít bị dùng nhầm lẫn. Ở Việt Nam, chỉ cón một số ít người dùng chữ này, vì phần lớn nó đã bị chữ “liên hệ” thay thế. Trong một văn cảnh khác, chúng ta có thể thấy chữ “liên lạc viên,” trong tiếng Anh là ‘liaison,’ chỉ về người làm công việc kết nối giữa hai hay nhiều tổ chức để thông tin và phối hợp những hoạt động giữa các tổ chức ấy.

“Liên quan” (động từ) có nghĩa là “có dính dáng đến” (đồng nghĩa với nghĩa (1) của “liên hệ,” ‘to concern,’ ‘to have a connection’). Chúng ta đã thấy ví dụ về chữ này ở phần của “liên hệ.” Chúng ta cũng có thể nói Chuyện đó không liên quan gì đến tôi.

“Quan hệ” (1) (danh từ) có nghĩa là “sự gắn bó chặt chẽ, có tác động hỗ tương,” ví dụ như “quan hệ ngoại giao giữa hai nước” hay “quan hệ bạn bè.” “Quan hệ” (2) cũng được dùng như động từ (‘to concern’): Vấn đề này quan hệ đến chúng ta. (Với nghĩa này, “quan hệ” cũng đồng nghĩa với “liên quan” nhưng có nghĩa mạnh hơn). Xin mở ngoặc chỗ này. Ở Việt Nam hiện giờ còn dùng động từ này để chỉ việc vợ chồng, trai gái như trong ví dụ * Hai người đã lén lút quan hệ với nhau nhiều lần, nghe ra rất kỳ cục. “Quan hệ” (3) có khi còn được dùng như tính từ (‘important’) như trong ví dụ Việc này là hết sức quan hệ.

Khi “quan hệ” được dùng với một trong hai tiếp đầu ngữ (‘prefixes’) “sự” và “mối,” cách dùng của mỗi chữ có một sắc thái riêng. “Sự quan hệ” thường nói đến bản chất (tự nhiên) gắn bó tương tác giữa hai thực thể: Quan hệ nhân quả. Còn “mối quan hệ” nói đến tính chất (xấu hay tốt) giữa hai thực thể: Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng càng ngày càng xấu đi.

Tóm lại, trong bốn chữ kể trên, chữ thường bị dùng sai nhất là “liên hệ.” Mặt khác, trong phạm vi một bài viết ngắn như bài này, tất nhiên hãy còn nhiều chi tiết khác có thể nói đến mà, trong một dịp khác, chúng ta có thể cùng nhau phân tích.

Trẻ em, số đông vui Tết là xem múa lân