MOSCOW, Nga (NV) – Nước Nga đang tiến hành ba ngày bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống hôm Thứ Sáu, 15 Tháng Ba, đây là cuộc bầu cử gần như chắc chắn sẽ kéo dài sự cai trị của Tổng Thống Vladimir Putin thêm sáu năm nữa sau khi ông đàn áp những người bất đồng chính kiến, theo hãng tin AP.
Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh cuộc đàn áp tàn nhẫn làm bịt miệng các phương tiện truyền thông độc lập và các nhóm nhân quyền có tiếng tăm, đồng thời trao cho Putin toàn quyền kiểm soát hệ thống chính trị.
Cuộc bầu cử cũng xảy ra ở thời điểm cuộc chiến của Moscow ở Ukraine bước qua năm thứ ba. Nga có lợi thế trên chiến trường, nơi quốc gia này từng bước đạt được những lợi ích nhỏ. Trong khi đó, Ukraine cũng làm cho Moscow trông có vẻ yếu thế phía sau chiến tuyến: Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa lấn sâu vào lãnh thổ Nga, còn lực lượng máy bay không người lái kỹ nghệ cao đặt hạm đội Hắc Hải của Nga vào thế phòng thủ.
Các khu vực biên giới Nga giáp Ukraine ghi nhận những nỗ lực chiếm lĩnh các thị trấn trong tuần này từ binh lính Ukraine. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm Thứ Sáu cho biết “không còn nghi ngờ gì nữa rằng Ukraine đang bằng cách này hay cách khác, bao trùm một màn đêm u tối lên cuộc bầu cử, cố gắng làm tình hình bất ổn.”
Cử tri đang bỏ phiếu từ Thứ Sáu tới Chủ Nhật tại các điểm bỏ phiếu trên khắp 11 múi giờ của quốc gia mênh mông, cũng như tại các khu vực từng là của Ukraine nhưng bị sáp nhập bất hợp pháp. Người Nga cũng có thể bỏ phiếu trực tuyến, đây là lần đầu tiên cách thức này được áp dụng trong một cuộc tranh cử tổng thống.
Giới chức cho biết việc bỏ phiếu đang diễn ra trong trật tự. Nhưng ở St. Petersburg, một phụ nữ ném bom xăng Molotov lên mái trường học làm địa điểm bỏ phiếu. Tại năm điểm bỏ phiếu ở Moscow, một phụ nữ đổ chất lỏng màu xanh lá cây vào thùng phiếu, tin tức ghi nhận.
Cuộc bầu cử không mấy hấp dẫn vì ông Putin, 71 tuổi, đang tranh cử nhiệm kỳ thứ năm mà gần như không có ai là đối thủ. Các đối thủ chính trị của ông thì đang ngồi tù hoặc đang sống lưu vong; người quyết liệt nhất trong số họ, Alexei Navalny, chết tại trại giam Bắc Cực vào tháng trước. Ba ứng cử viên khác trong cuộc bỏ phiếu là các chính trị gia cấp thấp thuộc các đảng phái đối lập ủng hộ chính sách của Điện Kremlin.
Chủ Tịch Hội Đồng Âu Châu Charles Michel đưa ra bình luận gay gắt hôm Thứ Sáu về tính chất có cũng như không của cuộc bầu cử. “Xin chúc mừng Vladimir Putin về chiến thắng áp đảo của ông trong cuộc bầu cử bắt đầu từ hôm nay. Không một ai phản đối. Không hề có tự do. Cũng chẳng có cách nào khác,” ông viết trong một bài viết trên X, từng là Twitter.
Ngoài việc thực tế là cử tri có rất ít ứng cử viên, năng lực giám sát độc lập cũng rất hạn chế.
Không có phái đoàn quan sát quốc tế quan trọng nào có mặt. Các giám sát viên của Tổ Chức An Ninh và Hợp Tác Âu Châu không được mời và chỉ có những ứng cử viên đã ghi danh hoặc cơ quan cố vấn được chính quyền hậu thuẫn mới có thể gửi quan sát viên tới các điểm bỏ phiếu, làm các cơ quan giám sát độc lập khó lòng chen chân. Với việc bỏ phiếu trong ba ngày tại gần 100,000 điểm bỏ phiếu trên toàn nước Nga, việc giám sát là vô cùng khó khăn.
Ukraine và Tây Phương cũng lên án việc Nga tổ chức bầu cử ở các khu vực của Ukraine bị quân lực Moscow chiếm đóng.
Trong nhiều khía cạnh, Ukraine chính là tâm điểm của cuộc bầu cử, các phân tích gia chính trị và nhân vật đối lập cho biết. Họ nói rằng Putin muốn lấy sự đắc cử gần như cầm chắc trong tay của mình làm bằng chứng cho thấy cuộc xâm lược và cách mà ông lèo lái nó nhận được sự ủng hộ rộng rãi. Trong khi đó, phe đối lập hy vọng cuộc bỏ phiếu có thể cho thấy sự bất bình của họ trước cả cuộc chiến và Điện Kremlin.
Phe đối lập rải rác ở Nga kêu gọi những người bất đồng với Putin hoặc cuộc chiến hãy tới bỏ phiếu vào trưa Chủ Nhật, ngày bỏ phiếu cuối cùng, để phản đối. Chiến lược này được Navalny tán thành không lâu trước khi ông qua đời.
Chiến lược này hiệu quả như thế nào vẫn chưa rõ ràng.
Golos, nhóm quan sát bầu cử độc lập danh tiếng của Nga, cho biết trong một bản tin tuần này rằng chính quyền đang “làm mọi thứ để công chúng không nhìn ra sự thật về cuộc bầu cử đang diễn ra.”
Golos mô tả chiến dịch trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra là “không đáng chú ý” và “mờ nhạt nhất” từ năm 2000, lúc đó Golos được thành lập và bắt đầu giám sát các cuộc bầu cử ở Nga.
Theo Golos, truyền thông quốc doanh hạn chế thời lượng phát sóng cho cuộc bầu cử hơn so với năm 2018, lần ông Putin đắc cử vừa rồi. Thay vì vận động cuộc bỏ phiếu để bảo đảm tỷ lệ cử tri như mong muốn, nhà cầm quyền dường như đang đặt cược vào việc gây áp lực cho cử tri, những người họ kiểm soát được – ví dụ, dân Nga làm việc trong các công ty hoặc tổ chức chính phủ – phải có mặt tại các cuộc bỏ phiếu, Golos cho biết.
Chính cơ quan giám sát mà còn là nạn nhân của cuộc đàn áp: Đồng chủ tịch Golos, Grigory Melkonyants, đang ngồi tù chờ xét xử với các cáo buộc được nhiều người coi là nỗ lực gây áp lực cho Golos trước cuộc bầu cử. (TTHN)