HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – “Bỏ sổ hộ khẩu nhưng chắc chắn các biện pháp quản lý dân cư như đăng ký thường trú, tạm trú, tạm vắng vẫn thực hiện nhưng theo hướng đơn giản hóa thủ tục, giấy tờ.”
Đó là lời ông Tô Lâm, bộ trưởng Công An, nói với báo chí bên lề kỳ họp Quốc Hội sáng 6 Tháng Mười Một được một số tờ báo dẫn lại.
Hôm Thứ Bảy, 4 Tháng Mười Một, trang mạng chinhphu.vn của chính phủ CSVN loan báo qua một nghị quyết sẽ bỏ chế độ kiểm soát ngươi dân bằng sổ hộ khẩu nhằm “đơn giản hóa thủ tục hành chính.”
Sổ hộ khẩu là cái dây thòng lọng treo sẵn trên cổ người dân tại Việt Nam suốt nhiều thập niên qua dù từng có một số “đại biểu Quốc Hội” phàn nàn là nó trái với Hiến Pháp. Bản Hiến Pháp của CSVN sau mấy lần sửa đổi vẫn công nhận quyền tự do cư trú, tự do đi lại của người dân nhưng lại cột người ta lại bằng việc thiết lập chế độ hộ khẩu.
Đi khỏi nơi cư trú thì phải khai báo “tạm vắng” rồi khi tới nơi ở khác thì phải khai “tạm trú,” rồi lại phải xin “chuyển hộ khẩu,” xin “tách hộ khẩu” hay “nhập hộ khẩu”… đẻ ra cơ hội tham những, sách nhiễu cho đám quan chức các địa phương và công an.
Khi bản nghị quyết được các báo trong nước đồng loạt loan tải, từ người dân đến một số luật sư đều thấy vui mừng, ca ngợi nhà cầm quyền đã cởi ách cho dân, coi đây là “một bước tiến vĩ đại.”
Báo Tuổi Trẻ hôm Thứ Bảy viết rằng: “Nhiều người thở phào nhẹ nhõm: ‘Ơn giời, ngày đó đến rồi!’” Hoặc dẫn lời của độc giả tờ báo như “Đây là tin động trời nhưng rất tuyệt vời!” Hoặc là “Việt Nam đang từng bước hội nhập thế giới. Chúng ta đã có những công dân toàn cầu và mong muốn chính phủ Việt Nam sẽ không chậm trễ trong tiến trình hội nhập thế giới văn minh.” Hoặc “Hay quá đi thôi, đúng là chính phủ kiến tạo, chính phủ vì dân”…
Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, Bộ Trưởng Công An Tô Lâm nói chính phủ CSVN chỉ đổi cách “quản lý” chứ không phải “bỏ” kiểm soát, theo dõi dân theo kiểu “bình mới rượu cũ.”
“Chắc chắn là phải có quản lý, nhưng theo hướng đơn giản hóa thủ tục, vì đã là nhà nước thì phải có chức năng quản lý chứ không thể để ai muốn vào thì vào, ai muốn ra thì ra,” ông Tô Lâm được thuật lời nói trên tờ Tuổi Trẻ.
Chưa biết khi nào sẽ áp dụng, theo bản tin của chinhphu.vn thì nghị quyết số 112 của chính phủ CSVN “giao Bộ Công An nghiên cứu phương án quản lý cư trú thông qua mã số định danh thay cho việc sử dụng sổ hộ khẩu.” Nói khác, sổ hộ khẩu được thay thế bằng hình thức cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Rất có thể, việc kiểm soát dân của CSVN sẽ được điện tử hóa mà mỗi người sẽ có một mã số riêng biệt như số an sinh xã hội của mỗi cá nhân tại nước Mỹ, mỗi người một số đi theo người ta từ khi mới sinh ra cho đến khi chết.
Nói tóm lại, theo lời ông Tô Lâm trên tờ Tuổi Trẻ: “Cơ quan công an sẽ có các biện pháp, cách thức mới nhưng nguyên tắc cơ bản là với giấy tờ, thủ tục sẽ đơn giản hóa tối đa nhưng không phải bỏ giấy tờ nghĩa là bỏ quản lý. Còn hình thức quản lý mới cụ thể thế nào thì sẽ làm cụ thể, với nhiều hình thức khác nhau.”
Trong bản phúc trình hằng năm về tình hình nhân quyền trên thế giới, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ vẫn nói trên phần đầu về nhân quyền tại Việt Nam rằng đây là một nước do đảng Cộng Sản cai trị, các quyền tự do căn bản tuy có xác nhận trong Hiến Pháp nhưng trên thực tế không được áp dụng. (TN)