WASHINGTON, DC (NV) – “Trung Quốc không thể được cho phép coi Biển Đông là vùng biển của đế quốc Trung Hoa,” Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo viết trên trang Twitter tối Thứ Bảy, 27 Tháng Sáu.
Nguyên văn tiếng Anh tuyên bố của Ngoại Trưởng Mike Pompeo: “China cannot be allowed to treat the SCS as its maritime empire. We will have more to say on this topic soon.”
Ông Pompeo viết như trên khi bình luận và bày tỏ lập trường của Hoa Kỳ sau khi ASEAN họp thượng đỉnh ra tuyên bố chung quan ngại về các diễn biến trên Biển Đông là “Hoan nghênh các lãnh tụ ASEAN đã nhấn mạnh rằng tranh chấp Biển Đông phải được giải quyết phù hợp với luật lệ quốc tế, gồm cả Công Ước Quốc Tế Về Luật Biển (UNCLOS).”
Ông còn cho biết ông nói nhiều hơn nữa về đề tài này sớm.
Ngày 2 Tháng Sáu vừa qua, ông Pompeo đã viết trên Twitter khi loan báo Hoa Kỳ đã gửi công hàm cho Liên Hiệp Quốc phản đối Trung Quốc “tuyên bố chủ quyền bất hợp pháp ở Biển Đông.”
Năm ngoái, khi tham gia hội nghị bộ trưởng Ngoại Giao ASEAN – Mỹ hồi Tháng Tám, 2019, tại Thái Lan, ông từng thúc giục các nước trong khu vực cần có tiếng nói mạnh mẽ, không nên tránh né những vấn đề phức tạp trên Biển Đông.
Sau cuộc họp thượng đỉnh diễn ra trực tuyến hôm Thứ Sáu, 26 Tháng Sáu, các nước ASEAN ra tuyên bố chung, trong đó, về vấn đề Biển Đông, kêu gọi “sớm xây dựng COC hiệu quả và thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.”
Bản tuyên bố bầy tỏ “Lo ngại về việc cải tạo (đảo nhân tạo), những diễn biến gần đây và những sự cố nghiêm trọng xảy ra gần đây tại Biển Đông, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực, các Lãnh đọa khẳng định sự cần thiết phải tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau, tự kiềm chế trong các hoạt động và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình và giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.”
Họ còn “nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc thực hiện mọi hoạt động của các bên yêu sách và tất cả các quốc gia khác có thể làm phức tạp thêm tình hình và leo thang căng thẳng ở đây.”
Tuy không nói thẳng ra nước nào, nhưng người ta có thể hiểu ngay là lời tuyên bố nhắm vào các hành vi bá quyền bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông.
Các lãnh tụ Mỹ từ chính trị đến quân sự rất nhiều lần lên án Bắc Kinh cậy nước lớn ăn hiếp các nước nhỏ phía Nam. Các nước ASEAN thường chỉ đả kích gián tiếp mà không dám vỗ mặt.
Trong khi chỉ có Mỹ là đủ sức mạnh quân sự, thực hiện các chuyến “tự do” hải hành và phi hành trên các khu vực tranh chấp chủ quyền Biển Đông, các nước nhỏ phía Nam chỉ đưa ra các lời tuyên bố, không đủ làm Bắc Kinh e ngại khi vẫn tiến hành các chương trình bồi đắp biển đảo, biến chúng thành những căn cứ quân sự qui mô, khống chế toàn bộ Biển Đông.
ASEAN hy vọng nối lại các cuộc thảo luận để có thể đọc lần hai bản dự thảo “Quy tắc Ứng Xử trên Biển Đông” (COC) để tránh xung đột võ trang sau hơn nửa năm khựng lại vì hậu quả của đại dịch COVID-19.
Bản tuyên bố chung của ASEAN ngày Thứ Sáu vừa qua có vẻ có lời lẽ mạnh hơn những bản tuyên bố trước đây khi đề cập tới tranh chấp Biển Đông khi Việt Nam làm chủ tịch luân phiên của hiệp hội 10 nước Đông Nam Á. (TN) [kn]