SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Hai công trình kiến trúc nghệ thuật được xây dựng cách đây gần hai trăm năm là nhà thờ Thủ Thiêm và tu viện Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, quận 2, vừa được nhà cầm quyền thành phố Sài Gòn chính thức xếp hạng “Di Tích Cấp Thành Phố” sau nhiều lần tính đập bỏ nhưng bị công luận kịch liệt phản đối.
Theo báo VNExpress, ngày 24 Tháng Mười Hai, 2019, ông Lê Thanh Liêm, phó chủ tịch thành phố đã ký và ban hành “Quyết Định Xếp Hạng Di Tích Kiến Trúc Nghệ Thuật Cấp Thành Phố” cho nhà thờ Thủ Thiêm và tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm ở khu phố 1, phường Thủ Thiêm, quận 2.
“Thành phố cũng nghiêm cấm mọi hoạt động xây dựng, khai thác trong khu vực di tích đã khoanh vùng bảo vệ. Trường hợp đặc biệt sử dụng đất ở khu vực di tích phải được phép của chủ tịch Ủy Ban Nhân Dân.”
Sở Văn Hoá và Thể Thao, Ủy Ban Nhân Dân quận 2, phường Thủ Thiêm có nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với di tích này. Quyết định xếp hạng di tích cũng là một trong những cơ sở để thành phố xem xét điều chỉnh quy hoạch Khu Đô Thị Mới Thủ Thiêm,” quyết định nêu rõ.
Tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm được xây dựng từ năm 1840, còn nhà thờ Thủ Thiêm được xây năm 1859. Kiến trúc của hai công trình tôn giáo này được các nhà nghiên cứu đánh giá là “đặc sắc” và là một phần di sản của vùng đất Sài Gòn.
Năm ngoái, Tổng Lãnh Sự Quán Canada tại Sài Gòn đã lên tiếng can thiệp về việc chính quyền thành phố này dự định phá dỡ tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm, đồng thời nói rằng đây là các di sản “còn lâu đời hơn cả Canada.”
Nhà thờ Thủ Thiêm cùng Dòng Mến Thánh Giá nằm trong “Khu Chức Năng 2A thuộc Khu Đô Thị Mới Thủ Thiêm.” Ở các nhiệm kỳ trước, nhà cầm quyền thành phố từng có kế hoạch giải tỏa toàn bộ các công trình này để xây dựng Khu Đô Thị Mới Thủ Thiêm.
Trước đó, trong cuộc họp báo thường kỳ hôm 2 Tháng Năm, 2018, lãnh đạo của nhà cầm quyền thành phố Sài Gòn “yêu cầu các đơn vị liên quan có phương án di dời những cơ sở tôn giáo trong khu đô thị này (Tu Viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm) cũng như thu hồi đất của trường Tiểu Học Thủ Thiêm để bàn giao cho nhà đầu tư thi công tuyến đường ven sông và công viên bờ sông theo đúng tiến độ.”
Đến ngày 25 Tháng Bảy, 2019, báo Thanh Niên loan tin Văn Phòng Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố có thông báo kết luận của ông Nguyễn Thành Phong, chủ tịch thành phố, phân công cho ông Võ Văn Hoan, phó chủ tịch cùng với Ủy Ban Nhân Dân quận 2 “tiếp xúc, vận động đại diện nhà thờ Thủ Thiêm, Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm hợp tác, đồng thuận cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện đo vẽ hiện trạng khu đất thuộc khuôn viên nhà thờ, dòng mến thánh giá và bàn giao mặt bằng trước để triển khai ngay công tác thi công tuyến đường ven sông Sài Gòn theo tiến độ quy định.”
Tuy nhiên, trước sức ép của công luận trong nước và quốc tế, Ủy Ban Nhân Dân ở Sài Gòn đã không thể thực hiện.
Từ năm 2015, tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm cùng với chùa Liên Trì, phải đối mặt với sức ép di dời để nhường đất cho Khu Đô Thị Mới Thủ Thiêm.
Chùa Liên Trì là một trong số vài ngôi chùa còn lại của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất từ sau biến cố năm 1975. Ngày 8 Tháng Chín, 2016, nhà cầm quyền thành phố Sài Gòn huy động tới 400 công an dùng vũ lực cưỡng chế chùa Liên Trì, làm dấy lên suy đoán kết cục tương tự sắp đến với tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và nhà thờ Thủ Thiêm.
Theo một số tài liệu từng công bố, nhà thờ Thủ Thiêm và tu viện Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm đã tồn tại gần 180 năm qua. Các công trình tôn giáo trên đã có mặt tại Thủ Thiêm từ thế kỷ 19. Trong đó, nhà thờ đầu tiên được xây dựng vào năm 1859, còn tu viện có mặt từ năm 1840. (Tr.N)