WASHINGTON, D.C. (NV) – Việt Nam đặt mua một số võ khí của Mỹ trị giá gần $100 triệu, theo lời một viên chức Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ giấu tên nói với đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA), trong bản tin hôm Thứ Năm, 2 Tháng Tám, 2018.
Theo nguồn tin vừa kể, Việt Nam “có các hợp đồng mua các thiết bị quân sự với Hoa Kỳ trị giá tới $94.7 triệu.” Viên chức giấu tên không cho biết đó là những loại võ khí nào vì “đang chờ xử lý trước khi chúng được thông báo cho Quốc Hội.”
Tuy nhiên, viên chức này nói thêm: “Chúng tôi lưu ý rằng Việt Nam hiện có 24 trường hợp trong chương trình Mua Bán Quân Sự Nước Ngoài với tổng trị giá là $69.7 triệu” mà VOA Việt Ngữ nói “các vụ này đã được thông báo cho Quốc Hội Mỹ và đang trong các giai đoạn khác nhau để triển khai và chuyển giao cho Việt Nam.”
Tin tức mua sắm trang bị võ khí quân sự thuộc loại nhạy cảm hàng đầu trong mối quan hệ “đồng chí anh em bốn tốt” giữa Hà Nội với Bắc Kinh, cho nên, người ta thấy phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao CSVN vội vã lên tiếng chống chế.
“Tôi xin khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc, hòa bình của đất nước, đóng góp vào hòa bình ổn định của khu vực và trên thế giới. Việc hợp tác quốc phòng với các nước là nhằm thực hiện chính sách trên.” Báo Dân Trí dẫn lời bà Lê Thị Thu Hằng, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao CSVN, nói trong cuộc họp báo ở Hà Nội hôm Thứ Năm, 2 Tháng Tám.
Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama đến Hà Nội hồi Tháng Năm, 2016, loan báo gỡ bỏ toàn diện các lệnh cấm bán võ khí sát thương cho Việt Nam. Hàng loạt các đại công ty sản xuất võ khí nổi tiếng của Mỹ đến Việt Nam chào hàng rồi vẫn thấy yên lặng. Tháng Mười Một, 2017, khi đến thăm Hà Nội, Tổng Thống Donald Trump công khai rao bán các loại võ khí Mỹ kể cả hỏa tiễn phòng không mà ông khoe tối tân nhất thế giới.
Trong cuộc phỏng vấn của đài VOA, viên chức ngoại giao Mỹ nói thêm với VOA Việt Ngữ và được thuật lại rằng “ngoài các đơn đặt hàng trên, trong khoảng thời gian từ năm 2012 tới 2017, Bộ Ngoại Giao Mỹ cũng đã cho phép Việt Nam mua các mặt hàng quân sự, trong đó có các thiết bị điện tử quân sự, trị giá $25 triệu thông qua chương trình Mua Bán Thương Mại Trực Tiếp.”
Có thể viên chức giấu tên vừa kể ám chỉ đến việc bán một số máy bay trinh sát không người lái cỡ nhỏ (UAV ScanEagle) mà bà Tina Kaidanow, phó phụ tá ngoại trưởng của Mỹ đặc trách chính trị-quân sự, tiết lộ trong chuyến thăm Việt Nam hồi Tháng Hai vừa qua.
Một trong những điều bà nói được một tờ chuyên san về an ninh quốc phòng của Mỹ thuật lại cho biết vấn đề thảo luật mua bán võ khí giữa Hoa Kỳ và Việt Nam tiến hành chậm chạp, một phần do Hà Nội chưa quen với luật lệ thủ tục bán võ khí quân sự phức tạp của Washington, gồm cả sự chấp thuận của Quốc Hội.
UAV ScanEagle là sản phẩm của tập đoàn Boeing/Insitu hợp tác phát triển chế tạo từ năm 2008, chỉ dài 1.6 mét, sải cánh 3.1 mét, nặng 17 kg, trọng lượng cất cánh khoảng 23 kg. Dù vậy ScanEagle có tầm hoạt động đến 1,500 km và thời gian hoạt động trên không tối đa đến 28 giờ. Vận tốc của nó từ 126-180 km/giờ, vận tốc hành trình 90 km/giờ, bay cao tối đa 4,880 mét.
ScanEagle trang bị các cảm biến quang điện tử, hồng ngoại, camera… Loại UAV này có thể phóng đi từ mặt đất hay từ tàu mặt nước bằng dàn phóng Mark 4 cho các loại tàu dài từ 40 mét trở lên và thu hồi lại bằng lưới (dàn SkyHook). Một hệ thống ScanEagle gồm dàn phóng, dàn thu hồi, 3-4 chiếc UAV, hệ thống điều khiển, giá từ $3.5 triệu đến $5 triệu, theo AIN Online.
Tháng trước, Ngũ Giác Đài đưa bản thông cáo báo chí nói Đại Tướng Đỗ Bá Tỵ, phó chủ tịch Quốc Hội CSVN, đã thảo luận các vấn đề với Phụ Tá Bộ Trưởng Quốc Phòng Patrick M. Shanahan hôm Thứ Hai, 23 Tháng Bảy. Trong đó, cả hai ông “tái khẳng định mối quan hệ quốc phòng dài hạn giữa nước Mỹ và Việt Nam.”
Bản thông cáo báo chí của Ngũ Giác Đài chỉ nói tổng quát hai bên thảo luận về tình hình an ninh khu vực và nêu ra những tiến bộ lịch sử trong mối quan hệ đối tác Mỹ-Việt Nam. Cả hai ông đồng ý hai nước tăng cường hợp tác trên các lãnh vực an ninh trên biển, lực lượng bảo bệ hòa bình thế giới, quân y và an ninh mạng.
Cả hai ông đồng ý với nhau về mối quan hệ đối tác toàn diện mạnh mẽ giữa hai nước, đặc biệt trong các lãnh vực hợp tác quốc phòng, cổ võ phát triển an ninh và kinh tế khu vực và thế giới, gồm cả khu vực Biển Đông.
Đầu Tháng Sáu, 2018, khi cùng tham dự Diễn Đàn An Ninh Khu Vực Shangri-La tại Singapore, Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis cho hay, chính phủ Mỹ đang nghiên cứu chuyển giao cho Việt Nam máy bay huấn luyện và một số trang bị khác phù hợp với khả năng và nhu cầu của hai bên. Dịp này, ông cũng có cuộc hội đàm riêng với phái đoàn quân sự CSVN do Bộ Trưởng Quốc Phòng Ngô Xuân Lịch dẫn đầu.
Việt Nam cũng từng quan tâm đến khu trục hạng nhẹ F-16 Fighting Falcon, trực thăng đa dụng dành cho hải quân MH-60R Seahawk, và đặc biệt máy bay tuần tra chống ngầm P-3C Orion. Tuy nhiên với khả năng tài chính eo hẹp, Hà Nội chỉ có thể với tới các máy bay đã qua sử dụng hiện đang được cho “nghỉ hưu” tại một căn cứ ở tiểu bang Arizona.
Không rõ các cuộc thảm luận về mua sắm võ khí giữa Hoa Thịnh Đốn và Hà Nội có bao gồm cả các trang bị vừa kể? (TN)