SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Ông Châu Văn Khảm, một nhà hoạt động nhân quyền, vận động dân chủ người Úc gốc Việt bị nhà cầm quyền CSVN kết án 12 năm tù vì bị vu cho tội “Khủng bố.”
Cùng ra tòa với ông Khảm là các ông Nguyễn Văn Viễn, Trần Văn Quyền, Bùi Văn Kiên và Nguyễn Thị Ánh, tất cả đều bị cáo buộc là thành viên Việt Tân. Trong khi đảng Việt Tân là một tổ chức chính trị hoạt động tự do tại Mỹ, Úc, Châu Âu nhưng CSVN gọi là tổ chức “khủng bố” để bắt bỏ tù.
Phiên tòa diễn ra tại Sài Gòn ngày 11 Tháng Mười Một, 2019, sau hơn 10 tháng họ bị bắt. Lúc đầu, ông Khảm và bằng hữu bị gán ghép cho tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền,” sau bị đổi thành tội danh “Khủng bố.” Theo điều 113 của Bộ Luật Hình Sự CSVN sửa đổi năm 2015, khi bị cáo buộc “khủng bố” có thể bị kết án từ 12 đến 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình.
Ông Châu Văn Khảm, 69 tuổi, một thành viên đảng viên Việt Tân người Úc gốc Việt bị bắt giữ cùng với ông Nguyễn Văn Viễn và ông Trần Văn Quyền, thành viên Hội Anh em Dân chủ. Ông Khảm nguyên là sĩ quan hải quân Việt Nam Cộng Hòa, đến Úc tị nạn bằng thuyền vào năm 1982.
Công an bắt ông Châu Văn Khảm và Nguyễn Văn Viễn vào ngày 13 Tháng Giêng, năm 2019, ở Sài Gòn và bắt Trần Văn Quyền vào ngày 23 Tháng Giêng ở tỉnh Bình Dương. Vào dịp này, Công an bắt thêm ông Bùi Văn Kiên và các bà Nguyễn Thị Ánh, Trần Thị Nhài cáo buộc họ làm giả giấy tờ, căn cước cho nhóm hoạt động.
Sau khi ông bị bắt, tin tức cho hay ông Khảm bị bắt khi ông đang về Viêt Nam và gặp một nhà hoạt động thuộc nhóm Anh Em Dân Chủ nhằm “tìm hiểu thực tế” về tình hình nhân quyền tại nước này. Ông cũng bị phát hiện là đã dùng giấy tờ giả để từ Cambodia vào Việt Nam.
Trong một phiên tòa ngắn ngủi thường được gọi là xử án “bỏ túi” tức các bản án đã được nhà cầm quyền quyêt định trước, thẩm phán chỉ xử chiếu lệ, ông Châu Văn Khảm bị kết án 12 năm tù, ông Nguyễn Văn Viễn (tài xế Grab bike, ngụ tỉnh Quảng Nam) và Trần Văn Quyền (thợ lắp camera, ngụ tỉnh Hà Tĩnh) bị phạt lần lượt 11 và 10 năm tù. Ông Bùi Văn Kiên (thợ chụp hình, ngụ tỉnh Tây Ninh) 4 năm tù giam, bà Nguyễn Thị Ánh, và bà Trần Thị Nhài 3 năm tù giam cùng về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.”
Vợ ông Châu Văn Khảm nói với báo Guardian rằng vu cho ông tội “khủng bố là” hoàn toàn vô căn cứ.” Bà và các thân hữu của ông cũng như cộng đồng người Việt tại tiểu bang New South Wales đang vận động với Thủ Tướng Úc Scott Morrison can thiệp trả tự do cho ông.
“Tôi tin rằng ông đã biết rất rõ là sự cáo buộc đối với chồng tôi hoàn toàn ngụy tạo và phi lý.” Bà Trương Quỳnh Trang, vợ ông Khảm viết trong thư gửi thủ tướng Úc, “Chống tôi là một công dân cần cù và ông xứng đáng được chính phủ Úc hậu thuẫn trong hoàn cảnh đau đớn này.”
Tổ Chức Theo Dõi Nhân Quyền (HRW) phổ biến bản tuyên bố đòi hỏi CSVN hủy bỏ các cáo buộc về khủng bố đối với những người nói trên. Tuy vu cho họ tội “khủng bố” nhưng HRW nói rằng cho đến giờ này, nhà cầm quyền CSVN chưa đưa ra được bất kỳ bằng chứng nào về ý định hay hành vi bạo lực của ba người.
“Đảng Cộng Sản Việt Nam đã kiểm soát quyền lực rất chặt chẽ trong hơn 40 năm qua và sẽ không cho phép bất kỳ sự đối lập chính trị nào,” bà Elaine Pearson, giám đốc Australia của Tổ Chức Theo Dõi Nhân Quyền nói. “Nhà cầm quyền Việt Nam bắt giữ và bỏ tù bất kỳ ai bị coi là mối nguy đối với vị thế độc tôn quyền lực của đảng Cộng Sản, và ba người này chỉ là những nạn nhân mới nhất.”
“Có liên quan tới một đảng chính trị không được đảng Cộng Sản Việt Nam thừa nhận không phải là phạm tội,” bà Pearson nói. “Nhà cầm quyền Việt Nam cần tiếp nhận một hệ thống chính trị đa nguyên để hạn chế độc quyền thay vì trừng phạt những người muốn tìm kiếm các lựa chọn khác.”
Ông Châu Văn Khảm có được gặp đại diện lãnh sự của Đại Sứ Quán Australia hàng tháng, nhưng các cuộc gặp luôn có mặt những người quản giáo và bị ghi hình, khiến ông có thể không dám trao đổi một cách tự do.
Cùng bị bắt trong một vụ với ông Khảm, ông Nguyễn Văn Viễn, 48 tuổi, là thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ, do nhà hoạt động hiện đang phải lưu vong Nguyễn Văn Đài và các nhà hoạt động khác thành lập hồi Tháng Tư năm 2013, nhằm “bảo vệ các quyền con người đã được Hiến pháp Việt Nam và các Công ước quốc tế thừa nhận” và để “vận động xây dựng một xã hội dân chủ tiến bộ, công bằng và văn minh tại Việt Nam.” Theo Hội Anh Em Dân Chủ, ông Nguyễn Văn Viễn vận động chống lại thảm họa môi trường do công ty Formosa thải độc gây ra hồi Tháng Tư, năm 2016.
Không có nhiều thông tin về Trần Văn Quyền, năm nay 20 tuổi, là một thợ lắp đặt camera ở tỉnh Bình Dương. Người anh trai tên là Trần Văn Cường kể với phóng viên Đài Á Châu Tự Do rằng sau khi bắt Quyền, công an tới khám nhà họ và yêu cầu anh ký biên bản khám xét, nhưng không đưa cho anh bất cứ bản sao nào của biên bản khám xét.
Việt Nam thường xuyên vận dụng các điều khoản có nội dung mơ hồ và có thể diễn giải lỏng lẻo trong bộ luật hình sự để bỏ tù các nhà hoạt động chính trị và tôn giáo.
Tính đến Tháng Mười Một, năm 2019, Tổ Chức Theo Dõi Nhân Quyền đã ghi nhận được có ít nhất 138 người đang bị giam, giữ chỉ vì thực thi các quyền cơ bản.
Công an đã bắt giữ và bỏ tù một số người bị cho là có liên quan tới Việt Tân, trong đó có nhà hoạt động môi trường Lê Đình Lượng, blogger Phạm Minh Hoàng và nhà vận động dân chủ Nguyễn Văn Oai.
Theo lời con trai ông Châu Văn Khảm, sau khi bị bắt từ Tháng Giêng tới tận ngày mồng 5 Tháng Mười Một, năm 2019, cha anh chỉ được gặp luật sư có đúng một lần 30 phút. Ở Việt Nam, công an thường giam giữ những bị can với những tội danh được gọi là an ninh quốc gia “đang trong thời gian điều tra” hàng tháng trời mà không được gặp người trợ giúp pháp lý. (TN)