Friday, March 29, 2024

Hy vọng của đảng Cộng Hòa


Ngô Nhân Dụng


 


Hiện nay giới lãnh đạo Ðảng Cộng Hòa đã nghiêng hẳn về phía ứng cử viên tổng thống Mitt Romney. Ông là người có nhiều khả năng nhất để đánh bại Tổng Thống Barack Obama vào Tháng Mười Một tới. Ông có tiền, do tài sản riêng cũng như do những người ủng hộ đóng góp. Ông có một bộ máy tranh cử mạnh nhất để sẵn sàng đối đầu với bộ máy của ông Obama.


Nhưng ở nước Mỹ, “Giới lãnh đạo” của một đảng (Party establishment) không có quyền hành ghê rợn như ở Việt Nam. Những người không phải là một tổ chức chặt chẽ. Họ không chỉ huy mọi người theo hệ thống hàng dọc. Họ có thể ảnh hưởng đến lựa chọn của đảng, nhưng không chắc nắm được quyết định sau cùng. Quyền quyết định thật sự nằm trong “quần chúng!” Trước hết là những “đảng viên” có gia nhập rõ ràng, nhưng chung quanh những người đó còn có các công dân đã chọn một đảng khi ghi tên vào danh sách cử tri, thay vì viết: “Ðộc lập.” Một vòng ngoài nữa là những công dân không hề ghi danh dưới nhãn hiệu đảng nào, chờ đến ngày bỏ phiếu mới đến ghi tên và chọn. Một đảng chính trị Mỹ khác đảng Cộng Sản Việt Nam ở chỗ quyền đề cử ai làm ứng cử viên tổng thống hay đại biểu Quốc Hội là do những đám “quần chúng” kể trên họp nhau quyết định bằng cách bỏ phiếu; chứ không do các ông lớn nào họp kín rồi “cơ cấu” với nhau.


Việc bỏ phiếu sơ bộ chính là những dịp để các người ủng hộ một đảng quyết định chọn ai làm ứng cử viên tổng thống. Các tiểu bang lần lượt “họp bầu” (caucus) hay bỏ phiếu sơ bộ (primary). Trong đại hội của đảng Cộng Hòa vào Tháng Tám tới đây, ai muốn được đảng đưa ra ứng cử tổng thống phải thu góp được ít nhất 1,144 đại biểu ủng hộ. Các ứng cử viên đi qua từng tiểu bang một, giành nhau để người ủng hộ mình được tiểu bang đưa đi họp đại hội toàn quốc. Mỗi tiểu bang chọn một cách. Có nơi chia số đại biểu cho mỗi ứng cử viên theo tỷ lệ số phiếu họ lượm được. Có nơi ông nào thắng là được tất cả các đại biểu của tiểu bang. Còn tại ba tiểu bang mới bầu sơ bộ tuần trước, Colorado, Minnesota và Missouri, dù kết quả thế nào thì các đại biểu khi họp đại hội vẫn tự do muốn bầu ai thì bầu.


Ông Mitt Romney đã thua ông Rick Santorum ở cả ba tiểu bang trên trong ngày Thứ Ba tuần trước. Có lẽ một phần vì ông thấy số đại biểu gặt hái được không có là bao nên không lo tấn công đối thủ. Vì dù ông Santorum chiếm được tất cả các đại biểu ba tiểu bang trên, ông vẫn chỉ mới thu lượm được 40 phiếu; trong khi ông Romney đã kiếm được 90 phiếu rồi. Còn lâu mỗi người mới tiến đến sát con số 1,144 phiếu cần thiết để chính thức ra tranh cử tổng thống.


Nhưng điều đáng lo cho ông Romney là ba cuộc bỏ phiếu tuần trước cho thấy một nhược điểm căn bản của ông: Không được quần chúng cử tri bảo thủ tin tưởng. Hãy lấy thí dụ tiểu bang Minnesota; nơi Cựu Thống Ðốc Tim Pawlenty đi vận động cho ông, và số cử tri theo đạo Mormon ủng hộ ông khá đông. Trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ năm 2008 ông Romney được 41% số phiếu tại Minnesota; năm nay ông chỉ được 17%, thua cả Santorum và Gingrich. Tại sao như vậy? Vì 4 năm trước, so với Nghị Sĩ John McCain thì ông Romney bảo thủ hơn, năm nay cả Santorum và Gingrich đều được cử tri Cộng Hòa coi là bảo thủ hơn Romney! Ông không được những người theo các giáo hội bảo thủ “evangelical” tin tưởng; mà họ là một thành phần cơ bản trong các cử tri bảo thủ. Trong các cuộc bỏ phiếu gần đây, ông Romney chỉ được 17% các tín đồ Evangelical ủng hộ. Nhiều người theo các phái này nghĩ rằng đạo Mormon không phải là giáo phái Thiên Chúa Giáo, mặc dù tên chính thức của giáo hội này là một Hội Thánh Chúa Giê Su (Church of Jesus Christ of Latter-day Saints). Hiện nay có 14 triệu tín đồ Mormon trên thế giới. Những người theo tôn giáo này tin rằng trước đây gần 200 năm ông Joseph Smith, ở tiểu bang New York, đã được một thiên thần chỉ cho tìm thấy một “Sách Thánh” mới khắc trên vàng, mà sau đó ông đã dịch sang tiếng Anh, gọi là Sách Mormon.


Trong cuộc bầu chọn ở tiểu bang Main đầu tuần này, Romney thắng Santorum, nhưng với triệu chứng không tốt. Dân Main biết tiếng Romney từ lâu, vì ông từng là thống đốc tiểu bang Massachussetts kế bên. Năm 2008 ông được 51% cử tri Cộng Hòa ở Main ủng hộ, vì coi ông là bảo thủ hơn ông McCain. Năm nay, trong số 258,000 cử tri ghi danh Cộng Hòa, chỉ có 5,600 người đi bỏ phiếu, mà ông Romney chỉ được 39% ủng hộ. Cũng vì các ứng cử viên kia được coi là bảo thủ hơn ông. Hiện tượng này đã xẩy ra ở Nevada, nơi ông Romney mới thắng, nhưng số phiếu ủng hộ thấp hơn năm 2008 đến 27%. Bài toán khó nhất của ông Romney bây giờ là chinh phục khối cử tri bảo thủ ngay trong đảng!


Cựu Nghị Sĩ Rick Santorum hiện nay đang tấn công vào nhược điểm chính đó, là ông Mitt Romney không được cử tri bảo thủ tin tưởng. Ngược lại, ông Romney tố cáo với các cử tri rằng ông Santorum là một “nhà chính trị chuyên nghiệp” trong vùng thủ đô Washington, xa cách dân chúng các nơi! Cuộc bỏ phiếu ngày 28 Tháng Hai sắp tới tại hai tiểu bang Arizona và Michigan, đóng góp 59 đại biểu vào cuộc đại hội đảng Cộng Hòa năm nay, sẽ cho biết kết quả ai vượt lên. Hiện ông Romney đang được thuận lợi. Tại Arizona có nhiều cử tri đạo Mormon, họ sẽ sốt sắng đi bỏ phiếu cho người đồng đạo. Tại Michigan, gia đình ông đã có gốc rễ. Thân phụ ông đã làm chủ tịch một công ty xe hơi và sau làm thống đốc tiểu bang.


Kết quả ở hai tiểu bang này chưa quyết định ai sẽ dẫn đầu trong cuộc chạy đua của đảng Cộng Hòa. Phải chờ đến ngày Siêu Thứ Ba (Super Tuesday), ngày 6 Tháng Ba năm 2012 mới hy vọng biết kết quả. Trong ngày đó, 10 tiểu bang sẽ bỏ phiếu sơ bộ, chọn tổng cộng 437 đại biểu dự đại hội toàn quốc. Trong khi đó, Cựu Chủ Tịch Hạ Viện Newt Gingrich vẫn “thề chiến đấu” đến ngày cuối cùng, trong đại hội đảng ở Tampa!


Nhưng cuộc tranh cử sơ bộ trong đảng Cộng Hòa càng kéo dài thì càng bất lợi cho ông Romney, người nhiều hy vọng nhất. Các quảng cáo của các đối thủ sẽ nhắm vào ông, với những hình ảnh xấu, và cử tri khắp nơi sẽ nhớ rất lâu. Khi ông Romney phản công lại với ngân sách quảng cáo khổng lồ, nhắm vào các điều tiêu cực của các đối thủ, ông cũng bị mất cảm tình của nhiều người. Ðặc biệt là các cử tri độc lập. Một cuộc nghiên cứu dư luận của NBC và Wall Street Journal cho biết trong số các cử tri độc lập có 42% mất thiện cảm với ông Romney, tỷ số này tăng thêm 11% so với Tháng Mười Hai năm ngoái. Các quảng cáo tiêu cực càng kéo dài thì các cử tri Cộng Hòa càng thấy chán. Nếu đến ngày bỏ phiếu toàn quốc vào Tháng Mười Một 2012 mà nhiều cử tri bảo thủ đảng Cộng Hòa không đi bỏ phiếu thì ông Romney sẽ bị thiệt hại nặng. Bà Sarah Palin, một lãnh tụ có uy tín đối với khối cử tri bảo thủ mới tuyên bố, chính bà chưa cảm thấy hoàn toàn tin tưởng vào ông Romney.


Cho nên, nếu hai ứng cử viên Mitt Romney và Rick Santorum hòa giải được với nhau càng sớm càng tốt. Ðảng Cộng Hòa có hy vọng thắng cuộc bầu cử tổng thống năm nay với một liên danh do Mitt Romney đứng đầu, và một ứng cử viên phó tổng thống được khối cử tri bảo thủ ủng hộ nhiệt tình, như ông Rick Santorum. Năm 2008, Nghị Sĩ John McCain cũng bị các cử tri Cộng Hòa bảo thủ nghi ngại như ông Romney bây giờ. Khi ông McCain chọn bà Palin làm ứng cử viên phó tổng thống, cả khối cử tri bảo thủ đã được tác động mạnh mẽ. Ông Santorum có nhiều ưu điểm hơn bà Palin, cho nên sẽ còn tác động được nhiều người hơn. Mặt khác, hiện nay ông Santorum còn rất yếu, với quỹ vận động tranh cử rất thấp và bộ máy tranh cử chưa đủ người. Ðầu năm nay, quỹ của ông Santorum chỉ còn gần 300,000 đô la trong khi ông Romney đã có 20 triệu. Sau cuộc đại thắng Thứ Ba tuần trước, quỹ tranh cử của Santorum đã lạc quyên được thêm 3 triệu đô la trong ba ngày, nhưng con số đó còn quá nhỏ. Cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm nay sẽ chi tiêu tới một tỷ đô la!


Trong cuộc hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ tuần trước ở Washington, một cuộc bỏ thăm không chính thức đã chọn ông Romney, mặc dù nhiều người vẫn nghi ngờ. Nếu sau ngày 28 tháng này, hay ngày 6 Tháng Ba, ông Santorum chịu nhường, thì sẽ giúp ông Romney củng cố được lòng tin của các cử tri bảo thủ. Sau đó, cả hai người sẽ có bẩy tháng cùng nhắm vào mục tiêu chính, là làm sao thắng đương kim Tổng Thống Obama vào Tháng Mười Một.


Nhưng sau mấy tháng tranh hùng, các ứng cử viên đã công kích nhau hết lời, làm sao người ta có thể hòa giải được? Chúng ta biết các đối thủ chính trị có thể hòa giải khi cần thiết. Năm 1980, ông Bush (già) cũng tấn công ông Reagan chí mạng trong mùa bầu cử sơ bộ, nhưng sau đó vẫn chịu đứng làm phó cho ông Reagan trong 8 năm, để lên thay làm tổng thống năm 1988! Một liên danh Romney-Santorum là niềm hy vọng của đảng Cộng Hòa trong năm nay!

MỚI CẬP NHẬT