ISTANBUL, Thổ Nhĩ Kỳ (NV) – Cử tri Thổ Nhĩ Kỳ quyết liệt đối chọi với Tổng Thống Tayyip Erdogan và đảng phái của ông trong chiến dịch bầu cử hôm Chủ Nhật, 31 Tháng Ba bằng một cuộc bỏ phiếu địa phương trên toàn quốc nhằm tiếp tục khẳng định phe đối lập là một thế lực chính trị và tăng cường vị thế cho Thị Trưởng Istanbul, Ekrem Imamoglu, được coi là đối thủ lớn nhất của tổng thống, Reuters loan tin.
Với phần lớn số phiếu đã kiểm xong, Imamoglu dẫn đầu với 10 điểm phần trăm trong cuộc đua thị trưởng tại Istanbul, thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ, Đảng Nhân Dân Cộng Hòa (CHP) của ông vẫn nắm được Ankara và giành được 15 ghế thị trưởng khác ở các thành phố trên toàn Thổ Nhĩ Kỳ.
Chiến dịch bầu cử lần này đánh dấu thất bại tồi tệ nhất Erdogan và Đảng AK (AKP) của ông phải lãnh nhận trong hơn hai thập niên nắm quyền và có thể báo hiệu một sự chuyển giao trong bối cảnh chính trị Thổ Nhĩ Kỳ bị chia rẽ. Erdogan gọi đây là một “bước ngoặt” trong phần phát biểu sau nửa đêm.
Erdogan và AKP hoạt động kém cỏi hơn so với các cuộc thăm dò vì tình hình lạm phát tăng mạnh, các cử tri Hồi Giáo không hài lòng và tại Istanbul, người ta còn bày tỏ lòng mến mộ Imamoglu hơn cả tầng lớp thế tục của Đảng CHP, các nhà phân tích cho biết.
“Những người không lắng nghe thông điệp quốc gia cuối cùng sẽ thua cuộc,” Imamoglu, 53 tuổi, nói với hàng ngàn người ủng hộ rầm rộ vào cuối ngày Chủ Nhật, một số người còn hô vang yêu cầu Erdogan từ chức.
“Tối nay, 16 triệu công dân Istanbul gửi ra thông điệp tới cả đối thủ của chúng tôi và cả tổng thống,” cựu doanh nhân, dấn thân vào chính trường năm 2008 và nay được nhiều người coi là một ứng cử viên có khả năng thách thức tổng thống cho biết.
Erdogan, vào những năm 1990 cũng là thị trưởng của quê nhà Istanbul, hăng say vận động trước cuộc bầu cử thành phố, đó là chiến dịch mà các nhà phân tích mô tả là thước đo cho cả sự ủng hộ của ông lẫn lòng trì chí của phe đối lập.
Phát biểu trước đông đảo cử tri tập trung tại trụ sở Đảng AKP tại thủ đô Ankara, Erdogan cho biết liên minh của ông bị “mất uy tín” trên toàn Thổ Nhĩ Kỳ và sẽ thực hiện các bước để suy xét ý kiến từ cử tri.
Tại những nơi khác ở Ankara, hàng ngàn người ủng hộ diễn hành cùng quốc kỳ Thổ Nhĩ Kỳ và đảng phái trước phần phát biểu của Thị Trưởng Đảng CHP tái đắc cử, Mansur Yavas, từng hạ bệ một đối thủ Đảng AKP, một nỗi thất vọng khác mà Erdogan phải lãnh nhận.
Theo 92.92% thùng phiếu được công bố ở Istanbul, thành phố lớn nhất Âu Châu và là tiên phong kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, Imamoglu nhận được 50.92% ủng hộ so với 40.05% dành cho người thách thức thuộc Đảng AKP, Murat Kurum, cựu bộ trưởng trong nội các của Erdogan.
Các cuộc thăm dò dự đoán một cuộc cạnh tranh nảy lửa ở Istanbul và Đảng CHP có thể đại bại trên toàn Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, một phần kết quả chính thức do Anadolu, thông tấn xã nhà nước, ghi nhận Đảng AKP và đồng minh chính của họ sẽ phải từ bỏ chức thị trưởng tại 19 thành phố trực thuộc trung ương gồm có các thành phố lớn Bursa và Balikesir ở miền Tây Bắc công nghiệp hóa, điều này có thể phản ảnh những căng thẳng mà người làm công ăn lương đang trải qua.
Đảng CHP dẫn đầu trên toàn quốc với gần 1% số phiếu bầu, lần đầu tiên sau 35 năm, kết quả cho thấy.
Năm 2019, Imamoglu tung một đòn đầy sát thương vào Erdogan trong cuộc bầu cử khi ông lần đầu tiên giành được Istanbul, chấm dứt 25 năm cai trị thành phố này của Đảng AKP và những người tiền nhiệm Hồi Giáo trong đảng phái, gồm có cả việc Erdogan từng tranh cử làm thị trưởng vào những năm 1990. Đảng CHP cũng đắc cử tại Ankara năm đó.
Tổng Thống Erdogan từng phản kích vào năm 2023 bằng cách bảo đảm tái tranh cử và giành được đa số ghế trong quốc hội với các đồng minh theo chủ nghĩa dân tộc của ông, bất chấp cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt kéo dài nhiều năm.
Các phân tích gia cho biết những gánh nặng kinh tế, gồm có lạm phát gần 70% và tốc độ tăng trưởng chững lại do chế độ siết chặt tiền tệ, làm cho cử tri phải trừng phạt AKP lần này.
Erdogan cho biết việc kết thúc chu kỳ bầu cử thứ nhì trong vòng chưa đầy một năm sẽ làm kinh tế chịu ảnh hưởng lớn.
Trước tòa thị chính Thành Phố Istanbul, những người ủng hộ cầm quốc kỳ tung bay cho biết họ muốn thấy Imamoglu thách thức Erdogan cho chức vụ tổng thống trong tương lai.
Công chúng cũng ngày càng ủng hộ Đảng Phúc Lợi Hồi Giáo Mới INWP, vốn có lập trường thậm chí còn cứng rắn hơn Erdogan chống lại Israel trong cuộc xung đột tại Gaza, cũng làm suy giảm sức mạnh của AKP. Đảng INWP chiếm được thành phố Sanliurfa từ một thành viên Đảng AKP đương nhiệm ở miền Đông Nam.
Đảng phái thân dân tộc Kurd, ủng hộ Imamoglu vào năm 2019, lần này đưa ra ứng cử viên của riêng họ dưới biểu ngữ DEM tại Istanbul. Nhưng nhiều người Kurd gạt phăng lòng trung thành với đảng phái và một lần nữa bỏ phiếu cho Imamoglu, kết quả cho thấy.
Tại khu vực Đông Nam với phần đông là người Kurd, Đảng DEM tiếp tục khẳng định sức mạnh của mình, giành được 10 tỉnh. Sau các cuộc bầu cử trước đó, nhà nước tiến hành thay thế các thị trưởng thân người Kurd bằng những “người được ủy thác” do nhà nước bổ nhiệm sau các cuộc bầu cử trước đó vì bị cáo buộc có dính líu tới dân quân.
Bạo lực bùng phát trước đó trong ngày, gồm có một vụ đụng độ ở miền Đông Nam giữa các băng nhóm có võ trang, gậy và đá, làm một người thiệt mạng và 11 người bị thương. Trong một diễn tiến khác, một viên chức khu phố, hay còn gọi là “muhtar,” ứng cử viên thiệt mạng và bốn người bị thương trong một cuộc chiến, Anadolu đưa tin. (TTHN)
