Friday, April 26, 2024

Biết gì về bệnh viêm khớp, suyễn, chân lực sĩ, lưng, hói

Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức

Bài này giải thích các loại bệnh, gồm viêm khớp, suyễn, chân lực sĩ, lưng, hói, và sự chuyển hóa căn bản của cơ thể.

Bệnh viêm khớp

Bệnh viêm khớp (arthritis) là bệnh tự miễn, tức là cơ thể của chính mình lại đi tìm và tiêu diệt các mô bào của chính mình. Nguyên nhân chưa biết rõ nhưng nhiều chuyên gia đồng ý với bác sĩ chuyên về bệnh thấp khớp Robert G.Lahita khi vị này có nhận xét là hệ thống miễn dịch của phụ nữ có nhiều bất thường.

Theo Arthritis Foundation, nữ giới gồm hai phần ba của hơn 37 triệu dân chúng Hoa Kỳ bị viêm khớp.

Có hai loại viêm khớp là bệnh thống phong gout và bệnh thấp khớp ankylosing spondylitis, khoảng chín lần nhiều hơn ở nam giới. Nhưng bệnh viêm xương khớp, thông thường nhất của bệnh viêm khớp, có nhiều ở nữ giới hơn nam giới tới ba lần; và tỷ lệ của nữ giới đối với nam giới mắc bệnh lao da systemic lupus erythematosus là bốn lần.

Hình như có một liên hệ giữa các kích thích tố giống tính, nhất là estrogen, và vài loại viêm khớp. Nhưng nguyên lý chưa tìm ra và kết quả đều trái ngược nhau. Thí dụ phụ nữ bị bệnh viêm khớp dạng thấp mà có thai sẽ sản xuất nhiều kích thích tố sinh dục estrogen và progesterone và người phụ nữ này sẽ hết bệnh viêm khớp.

Mới đây các bác sĩ ở Fred Hutchinson Cancer Centers, Seattle, Washington, đã tìm ra rằng trong khi nữ giới bị viêm khớp dạng thấp mà có thai, đồng thời sản xuất nhiều kích thích tố estrogen và progesterone, sẽ cảm thấy khá hơn.

Các bác sĩ ở đó cũng tìm ra trong khi nữ giới bị bệnh viêm khớp lại mang thai thì các triệu chứng bệnh giảm đi, như là người đó đang uống thuốc có chất steroid. Các triệu chứng trở lại vài tuần lễ sau khi sinh. Ngoài ra các triệu chứng của bệnh lupus lao da tăng lên trong khi có thai, điều đó có thể vì cùng các loại kích thích tố đã làm giảm bệnh viêm khớp và đã làm bệnh lao da trầm trọng hơn.

Bệnh suyễn

Suyễn (asthma) là bệnh của cơ quan hô hấp.

Nguyên nhân là ống dẫn không khí vào phổi bị các vật lạ như bụi, dược phẩm, vận động, thay đổi nhiệt độ, căng thẳng thể chất hoặc tinh thần… gây ra.

Suyễn thường thấy ở trẻ em. Trước tuổi dậy thì, số trẻ em nam bị suyễn là 10%.

Cơn suyễn có thể làm giảm bằng dược phẩm để loại các nguyên nhân ra khỏi ống dẫn không khí vào phổi.

Bệnh chân lực sĩ

Bệnh chân lực sĩ (athlete’s foot) là bệnh rất thường xảy ra ở mọi người và thường thấy ở các khe ngón chân. Nguyên nhân là các loại nấm.

Bệnh thường thấy ở con trai chưa tới tuổi dậy thì. Ở người trưởng thành, cứ sáu người nam thì một người nữ mắc bệnh, nhưng nguyên nhân là do thói quen không đẹp chứ không phải vì sinh học.

Cứ sáu người nam thì một người nữ mắc bệnh chân lực sĩ. (Hình minh họa: totalfootcare.org)

Chẳng hạn nữ giới thường ít lang thang đi chân đất qua các phòng thay quần áo hoặc sống tại các trại lính mà ở đó tắm chung có thể lan truyền bệnh chân lực sĩ sang người nữ khác. Ngay cả khi nữ giới vào phòng thay quần áo hoặc sống trong các trại lính, họ và nhân viên quân sự hình như để khô bàn chân để tránh bị bệnh chân lực sĩ.

Lưng

Vì khối lượng cơ bắp nổi bật và xương vai rộng, lưng của nam giới coi lớn hơn lưng của nữ giới nhưng chúng đều bị các cơn đau hành hạ.

Đau lưng có vẻ như giống nhau ở hai giới.

Ngoài ra, sau khi vận động, khi bị căng thẳng hoặc vào ngày ấm, lưng của người đàn ông dễ bị ẩm và đổ mồ hôi.

Nam giới đổ mồ hôi ở lưng và vai; nữ giới thì đổ mồ hôi ở nách.

Hói

Như nhà bác học Aristotle đã nói: “Không có một trẻ em người nam nào bị hói, không một người nữ và người nam bị thiến.” Ông ta gần đúng.

Khi người ta già, cả nam lẫn nữ đều tự nhiên rụng tóc mà đôi khi chuyển thành hói ở từng chỗ. Nhưng người nam dễ bị tóc mỏng ở đằng trước và đỉnh đầu rất sớm, đôi khi trước tuổi hoặc khi người đó mới khoảng 20 tuổi.

Hói ở nam giới liên hệ tới giới tính qua nhiễm thể X. Một phần ba tất cả nam giới và nữ giới thừa hưởng gene di truyền, nhưng mạnh ra sao tùy thuộc vào kích thích nhiều.Trung bình, một nửa con trai và một nửa con gái có một người hói sẽ thừa hưởng nhân di truyền, nhưng dưới điều kiện thông thường, nó chỉ thấy rõ ở thời kỳ sau thanh niên và người lớn.

Phụ nữ đã thừa hưởng gene hói nam có thể bắt đầu rụng một nửa tóc nếu họ tiếp xúc với sự tăng bất thường lượng testosterone – thí dụ từ một bướu hóa nam của noãn sào.

Một hoàn cảnh tương tự phổ biến trong số các cháu của người hói. Một nửa trẻ em, hoặc là sanh ra từ con của người bị hói hoặc con gái ông ta, sẽ thừa hưởng đặc điểm, nhưng có lẽ chỉ các cháu trai mới thấy hậu quả.

Sự chuyển hóa căn bản

Sự chuyển hóa căn bản (metabolic basal) là tổng số các phản ứng hóa học cần để tạo ra hoặc phá hủy tế bào của cơ thể. Nó cũng là số lượng chất nóng hoặc năng lượng do cơ thể nghỉ hoàn toàn, chỉ làm các hoạt động căn bản như thở, lưu hành của máu và sản xuất ra các chất cần cho sự sống. Đơn vị năng lượng cần có để duy trì các chức năng đó được đo bằng calo.

Giới tính là một yếu tố cần để tính xem bao nhiêu calo mà một cá nhân cần để duy trì sự biến hóa căn bản.

Với nam giới, yếu tố quan trọng nhất là thành phần của cơ thể. Cơ thể người nam có tương đối nhiều thịt hơn; nữ giới lại có nhiều mỡ. Đó là điều rất đúng mặc dù cả hai đều cân nặng bằng nhau.

Bởi vì cơ bắp khá hoạt động nên cần nhiều năng lượng hơn tế bào mỡ, số calo mà con người dùng để duy trì chức năng khi người đó hoàn toàn nghỉ là 10% cao hơn ở nữ giới.

Với nữ giới, có kinh là đóng góp khá lớn vào sự thay đổi của calo cần thiết cho việc tiêu dùng khi nghỉ. Khi rụng trứng, nữ giới thấy họ có nhu cầu đòi hỏi tăng số calo để bù lại số năng lượng khi đẻ trứng.

Một nghiên cứu tại cơ quan USDA Energy and Protein Nutrition Laboratory ở Beltsville, Maryland, về biến hóa căn bản của nữ giới trong thời gian ba thời kỳ của kinh nguyệt đã cho hay phụ nữ có thể đốt bớt đi từ 5% tới 7% số năng lượng trong khi ngủ vào các đêm giữa khi rụng trứng và khi bắt đầu có kinh hơn là sau khi có kinh. (Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức) [qd]

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

MỚI CẬP NHẬT