ALGIERS, Algeria (NV) – Chính phủ Algeria hôm Thứ Sáu, 3 Tháng Bảy, đón nhận các chiếc sọ của 24 nghĩa quân nổi dậy chống thực dân Pháp đô hộ quốc gia này, vốn đã từng được cất giữ trong nhiều thập niên tại một viện bảo tàng ở Paris.
Theo bản tin của hãng thông tấn AFP, việc trả lại các hài cốt này diễn ra trong lúc trên toàn thế giới có cuộc tái duyệt xét di sản của chủ nghĩa thực dân, kể từ khi xảy ra vụ ông George Floyd, 46 tuổi, người Mỹ da đen, bị một cảnh sát da trắng ở Minneapolis, Minnesota, giết hồi Tháng Năm vừa qua.
Trưởng Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, bà Michelle Bachelet, đã kêu gọi các quốc gia trên toàn thế giới hãy có hành động chuộc lại lỗi lầm của “nhiều thế kỷ bạo động và kỳ thị.”
Các chiếc sọ người này, đã có lúc được các sĩ quan quân đội Pháp thời thuộc địa, coi là chiến lợi phẩm, đã được một phi cơ vận tải Hercules C-130 chở về phi trường Algiers, được các chiến đấu cơ Algeria hộ tống khi vào không phận quốc gia này.
Trong 21 phát đại bác chào đón, Tổng Thống Abdelmadjid Tebboune và đội quân danh dự đã nghiêm trang chào đón sự trở về cố quốc của 24 người anh hùng này.
Hài cốt của họ, được để trong các quan tài phủ cờ Algeria, đã được các quân nhân vác trên vai, đưa ra khỏi phi cơ, trong tiếng nhạc trầm hùng của đội quân nhạc.
Tổng Thống Tebboune đến nghiêng mình trước từng quan tài và một giáo sĩ Hồi Giáo đọc lời cầu nguyện cho người quá cố.
Tham Mưu Trưởng Quân Đội Algeria Said Chengriha đọc bài diễn văn đả kích chế độ thuộc địa là “xấu xa tồi tệ.”
“Các anh hùng trong cuộc nổi dậy của dân tộc nay trở về đất mẹ, nơi họ đã hy sinh tính mạng mình,” Tướng Chengriha nói.
Các quan tài này sẽ được đưa đến Điện Văn Hóa ở Algiers, để người dân đến bày tỏ lòng ngưỡng mộ vào Thứ Bảy này.
Vào Chủ Nhật, 5 Tháng Bảy, là ngày kỷ niệm 58 năm Algeria được độc lập từ Pháp, các chiếc sọ này sẽ được chôn cất tại khu dành riêng cho các liệt sĩ ở nghĩa trang El Alia tại thủ đô Algiers.
Văn phòng Tổng Thống Pháp, trong bản thông cáo gửi tới AFP, nói rằng việc trao trả hài cốt là một cử chỉ thân thiện và trong nỗ lực nhằm “hàn gắn kỷ niệm của người dân Pháp và Algeria.”
Khi loan báo việc trao trả hôm Thứ Năm, Tổng Thống Tebboune nói các nghĩa quân bị chặt đầu này “đã bị tước quyền được chôn cất từ hơn 170 năm qua.”
Trong số các hài cốt được trao trả có lãnh tụ kháng chiến Sheik Bouzian, người bị Pháp bắt năm 1849, xử tử rồi chặt đầu, và của ông Mohammed Lamjad ben Abdelmalek.
Một sử gia người Algeria, ông Ali-Farid Belkadi, là người đầu tiên lên tiếng đòi Pháp trao trả các hài cốt này sau khi đến nghiên cứu tại viện bảo tàng Musee de l’Homme năm 2011.
Lúc đó, ông nói rằng các sọ người này được “giữ trong các hộp giấy như các hộp đựng giày.” (V.Giang) [qd]