DAKAR, Sénégal (NV) – Dân Sénégal đi bỏ phiếu hôm Chủ Nhật, 24 Tháng Ba trong một cuộc đua tổng thống đầy tranh cãi sau nhiều tháng bất ổn và đầy biến động thử thách danh tiếng của quốc gia Tây Phi như một thể chế dân chủ ổn định trong khu vực bị rúng động bởi làn sóng đảo chánh trong những năm gần đây, thông tấn xã AP đưa tin.
Cuộc bầu cử diễn ra sau khi Tổng Thống Macky Sall cố gắng đình hoãn cuộc bỏ phiếu ngày 25 Tháng Hai cho tới cuối năm nhưng bất thành, điều này làm dấy lên những cuộc biểu tình đầy bạo lực. Tổng Thống Sall bị hiến pháp cấm tranh cử nhiệm kỳ thứ ba. Cuối cùng, cuộc bỏ phiếu phải diễn ra trong tháng Ramadan, tháng linh thiêng của tín đồ Hồi Giáo, trong đó những người theo đạo thuần thành sẽ nhịn ăn từ bình minh cho tới hoàng hôn.
Chiến dịch kiểm phiếu bắt đầu từ đầu giờ tối trong bầu không khí căng thẳng tại một số vùng trên toàn Sénégal. Tại St. Louis, một thị trấn ngư nghiệp lớn, người ta thấy đám đông vừa la ó vừa ném đá vào phái đoàn chính phủ đang đi vào điểm bỏ phiếu sau khi cử tri bỏ phiếu xong.
Các nhà quan sát cho biết tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong số hơn 7 triệu cử tri ghi danh có vẻ đông hơn vào buổi sáng, mặc dù số liệu chính xác hơn sẽ được công bố vào Chủ Nhật tuần sau. Babacar Gueye, người đứng đầu mạng lưới nhà quan sát xã hội dân sự COSCE của Sénégal, cho biết việc bỏ phiếu là rất quan trọng vì nó giúp cuộc bầu cử trở nên hợp pháp.
“Lúc các điểm bỏ phiếu mở cửa trong hôm nay, tôi chưa từng thấy nhiều người đi bỏ phiếu tới như vậy trong 15 năm qua,” Gueye nói với hãng tin AP.
Hàng hàng lớp lớp cử tri xếp hàng bên ngoài các điểm bỏ phiếu quanh thủ đô Dakar. Đường phố thì im ắng do Sénégal khai triển lực lượng cảnh sát quốc gia tinh nhuệ trên khắp thành phố với xe bọc thép để kiểm tra thẻ cử tri. Kết quả chính thức dự kiến sẽ có vào tuần tới, nhưng các ứng cử viên hàng đầu cho biết họ đã biết kết quả đầu tiên vào tối Chủ Nhật.
Trước cuộc bầu cử hôm Chủ Nhật, nhà lãnh đạo phe đối lập Ousmane Sonko mãn hạn tù vào tuần trước, làm người ta đổ ra đường mừng rỡ tưng bừng tại Dakar đồng thời giúp cuộc tranh cử thêm phần tràn trề sức sống. Sonko bị cấm tranh cử do từng bị kết tội phỉ báng và đang ủng hộ đồng minh chủ lực của ông, Bassirou Diomaye Faye, người cũng vừa được ra tù vào tuần trước.
Khodia Ndiayes, một đầu bếp 52 tuổi, cho biết bà chọn Faye trong lá phiếu vì muốn Sonko giành chiến thắng.
Quan tâm hàng đầu của nhiều cử tri Sénégal là nền kinh tế vốn đang bị chèn ép bởi giá lương thực và năng lượng tăng cao một phần do cuộc xâm lược Ukraine. Theo công ty nghiên cứu độc lập Afrobarometer, Gần một phần ba thanh niên Sénégal thất nghiệp, làm hàng ngàn người phải mạo hiểm mạng sống của mình trên những hành trình hiểm nghèo để tìm kế sinh nhai ở Tây Phương.
Sénégal đứng ngoài cuộc trong một khu vực nơi quân đội chiếm được quyền lực từ các chính phủ dân sự, trong đó có Mali, Niger và Burkina Faso. Cuộc bầu cử được coi là cuộc chuyển giao quyền lực dân chủ thứ tư của Sénégal từ lúc giành được độc lập từ Pháp vào năm 1960.
Bất chấp thành tựu của Sénégal, quá trình bầu cử trong năm qua bị hủy hoại bởi bạo lực và tình trạng bất ổn, với hàng chục người thiệt mạng và hàng trăm người biểu tình đối lập bị cầm tù. Có 19 ứng cử viên tham gia cuộc đua, trong đó có một phụ nữ, con số cao nhất trong lịch sử quốc gia này, mặc dù có hai người bỏ cuộc để ủng hộ nhóm do Sonko hậu thuẫn.
Các nhà phân tích cho rằng không có ứng cử viên nào được kỳ vọng sẽ giành hơn 50% phiếu bầu, điều đó tức là có thể diễn ra một cuộc bầu cử vòng nhì và việc cố kết liên minh có thể diễn ra nhiều hơn khi cuộc bầu cử tiếp diễn. Nhưng cho tới tối Chủ Nhật, những người ủng hộ liên minh Sonko-Faye túa ra đường phố Dakar vui mừng, họ ngồi trên nóc xe hơi và đốt pháo bông.
Cùng với Faye, những người tham gia bầu cử gồm có Amadou Ba, cựu thủ tướng, Khalifa Sall, cựu thị trưởng Dakar không dính líu tới tổng thống, và Idrissa Seck, cựu thủ tướng từ đầu những năm 2000, người về nhì trong cuộc đua tổng thống năm 2019.
Có một sự việc cho thấy chính phủ đàn áp các cuộc biểu tình thúc đẩy sự ủng hộ đảng đối lập tới dường nào, Mame Diarra Juey, nhà quản trị 29 tuổi, nói với AP rằng bà phải ngồi tù một tháng sau khi cảnh sát phát giác trong túi xách của bà có một cái vòng tay cho thấy bà là thành viên đảng đối lập, nay bị giải thể, từng được Sonko lãnh đạo.
Tại Fatick, một thị trấn cách thủ đô Dakar khoảng 167 kilometer (104 dặm), với cử tri phần lớn là phụ nữ và người cao niên xếp hàng dài trên bãi đất cát bên ngoài các trạm bỏ phiếu vào buổi sáng. Quân đội được giao nhiệm vụ bảo đảm an ninh cho cuộc bầu cử bên ngoài thủ đô và các cử tri được quẹt mực đỏ vào ngón tay để làm dấu, rằng không ai bỏ phiếu quá một lần. (TTHN)