Friday, March 29, 2024

Dân Cấm La kêu la vì làm thuê trên đất của chính mình

QUẢNG NAM, Việt Nam (NV) – Chỉ cách trung tâm huyện lỵ hơn một giờ đồng hồ đi xe máy, nhưng cuộc sống của người dân ở thôn Cấm La, xã Quế Lâm, huyện Nông Sơn, đầy tạm bợ.

Điều lạ là sống giữa đồi núi bạt ngàn nhưng người dân Cấm La lại không có tấc đất sản xuất nên cái nghèo đang có mặt khắp nơi, theo báo SGGP.

Báo này cho hay, năm 2005, thôn Cấm La chộn rộn khi dự án trồng mới 5 triệu hécta rừng của thủ tướng CSVN được triển khai với việc phủ xanh đất trống đồi trọc. Người dân được nhận khoán đất để khai phá, trồng cây keo.

Để có tiền mua giống và thuê nhân công, người dân phải “cắm” giấy chủ quyền nhà để vay tiền ngân hàng, có nhà vay cả trăm triệu đồng.

Đến năm 2009, chính sách đột ngột thay đổi cây trồng trên toàn huyện, bắt dân phải chặt bỏ cây keo để giao đất lại cho công ty Cao Su Quảng Nam. Bù lại, công ty đền 7 triệu đồng/hécta (khoảng $308) cho cây keo hai năm tuổi, 12 triệu đồng/hécta (khoảng $527) cho keo trồng bốn năm.

Bà Tạ Thị Bé, trưởng thôn Cấm La, vừa lật sổ ghi nợ vừa buồn rầu nói: “Số tiền đó không đủ để trả tiền mua cây giống, chứ chưa nói đến công chăm sóc ròng rã mấy năm trời. Đất đã trả nhưng nợ nần thì chất chồng.”

Cùng thời điểm đó, giá cao su tăng, huyện Nông Sơn nhanh chóng quy hoạch 1,000 hécta đất để trồng. Người dân mong cao su thay đổi cuộc sống, tạo sinh kế nên đều tự nguyện giao lại hàng trăm hécta đất đã khai hoang cho chính quyền.

Thôn Cấm La có 81 nhà, thì gần 80% nhà có đất khai hoang với hàng trăm hécta phải nhượng lại. Nhà nhà đổi đất để được giao khoán rừng cao su và đi làm công nhân cạo mủ, ăn lương hằng tháng. Chủ đất thành người làm thuê.

Phụ nữ thôn Cấm La quẩn quanh với việc bắt ốc, hái rau để kiếm sống hằng ngày. (Hình: Báo SGGP)

Đất không còn để sản xuất, cuộc kiếm tìm kế sinh nhai càng khó khăn hơn khi sau đó giá cao su liên tiếp sụt giảm. Lương cạo mủ không đủ trang trải cuộc sống, thanh niên lần lượt bỏ làng đi xa kiếm việc, người già cũng bỏ rừng cao su về quanh quẩn với mấy vuông đất quanh nhà để chăn nuôi kiếm miếng ăn qua ngày.

“Ăn của rừng rưng rưng nước mắt,” ngồi bó gối trên ghế gỗ trong ngôi nhà được che tạm bợ từ những lớp ván mỏng, ông Huỳnh Văn Vương nói như nghẹn ứ cổ họng. Hơn 8 hécta đất tự tay vợ chồng ông khai hoang hóa ngày nào giờ đổi công cạo mủ với 6 hécta, nhưng lương tháng chỉ 1.5 triệu đồng (khoảng $66). Gạo mua nợ ghi sổ, năm đứa con thì bốn đứa cho nghỉ học giữa chừng. Hồi trước ông vay 60 triệu đồng (khoảng $2,639) trồng keo, sau nhận tiền đền bù 45 triệu đồng (khoảng $1,979), không đủ trả tiền mua giống.

“Họ nói đất có chủ rồi, không nhận tiền thì cũng phải trả đất, nghe cán bộ xã nói vậy, hoảng quá đành bóp bụng nhận… Mà đúng thôi, mấy năm trước, đâu có nắm được sổ đỏ ghi tên mình, dân ở đây đều không biết chữ, cứ nghe theo quyết sách là tin,” ông nói.

Tháng Sáu vừa qua, 56 gia đình đã được nhận 56 hécta đất để khai hoang trồng trọt. Nhưng niềm vui chưa trọn thì lại vướng những nỗi âu lo.

“Đất được giao nằm quá xa làng, nơi đầu rừng này còn có đàn voi nằm trong diện bảo tồn, dân nơi đây phải có trách nhiệm bảo vệ trong khi chúng mò về hằng đêm, chuyện phá cây keo cũng diễn ra mỗi ngày. Làm sao canh giữ suốt được. Tính công khai hoang, tiền mua giống, chưa kể chuyện mưa gió quật ngã, rồi chuyện vận chuyển khó khăn trắc trở khi thu hoạch,… có làm chăng nữa sau năm năm chắc chắn cũng sẽ lỗ,” ông Vương ngao ngán nói.

Ở làng có 36 nhà nằm chỏng chơ trên đồi, được gọi là xóm mới. Xóm mới có cái đặc biệt là nhiều gia đình nghèo nhất làng. Cách đây gần 10 năm, giờ trở lại, xóm vẫn nghèo như xưa. Vẫn những ngôi nhà gỗ san sát, vẫn chuyện đong gạo qua ngày, vẫn không một bóng dáng thanh niên, chỉ có người già và phụ nữ chiều về ngồi tựa cửa. Ngay cả bà Bé đã làm đến chức trưởng thôn mà vẫn mang “danh” gia đình nghèo.

Chỉ tay về phía cuối làng, nơi con suối Khe Sé, bà Bé cho biết đó là nơi “cứu đói” nhanh nhất hiện giờ. Bắt ốc bán 3,000 đồng/kg, bứt lá mây cũng 3,000 đồng, hái lá tro thì 5,000 đồng… Đó là ngày nắng, ngày mưa thì chỉ biết đong gạo thiếu để nấu.

Nhiều câu chuyện vì đói mà bức bách đến mức thành kẻ trộm. Như câu chuyện nghèo của vợ chồng ông Lương Văn Vinh nổi tiếng cả huyện. Nhà ông Vinh có hai con suy dinh dưỡng nặng, lương công nhân cạo mủ cao su 1.5 triệu/tháng không đủ kiếm cơm qua ngày cho bốn con người, ông Vinh đành trộm mủ cao su bán, nhưng bị phát giác. Dù thôn đứng ra bảo lãnh, xin lỗi, nhưng ông Vinh vẫn không được thuê làm công nhân nữa.

“Trồng rừng và chăn nuôi là nghề chủ lực của địa phương. Nhưng mỗi nhà có 1 hécta trồng keo, phải chờ đến năm năm mới thu hoạch, bây giờ dân biết sống bằng gì? Chăn nuôi thì chỉ có nuôi bò, nhưng tiền vay mua bò còn nguyên danh sách dài chưa ai trả nợ được, nên không ai dám nuôi nữa. Ở Cấm La nhưng suốt ngày dân kêu la…,” bà Bé nói. (Tr.N)

Tham ô tiền phí mai táng, thủ quỹ phòng Lao Động xã bị bắt tại Hậu Giang

MỚI CẬP NHẬT