SACRAMENTO, California (NV) – Kể từ đại dịch COVID-19, California tạm thông qua quy định cho phép mọi người tham dự tòa từ xa (remote court hearing), nhưng mới đây, Thượng Nghị Sĩ Tom Umberg (Dân Chủ-Địa Hạt 34), soạn giả Dự Luật SB 92, muốn có một đạo luật cho phép chuyện này vĩnh viễn, báo mạng CalMatters đưa tin ngày 23 Tháng Giêng.
Ông Umberg tham gia cùng hàng trăm ngàn luật sư, nguyên đơn, bị đơn và nhân chứng để đấu tranh cho Dự Luật SB 92.
Ông Umberg là một luật sư, là cựu công tố viên liên bang, nên thấy rằng việc sử dụng video từ xa để giúp loại bỏ hệ thống tòa án tồn đọng của California mang lại lợi ích rõ ràng cho những người dân California.
Ông nói, họ có thể đăng nhập bằng điện thoại hoặc máy tính thay vì nghỉ làm một ngày để lái xe đi hầu tòa. Cũng vậy, luật sư sẽ giảm phí tổn cho thân chủ vì không phải lái xe đi lại tòa án theo thủ tục thông thường trong lúc tính công hàng trăm đô la một giờ.
“Hầu tòa từ xa là một cách để giảm chi phí và tạo khả năng tiếp cận tốt hơn, đặc biệt là cho những người ‘indigent’ (nghèo khó cùng cực),” ông Umberg nói với CalMatters, sử dụng thuật ngữ pháp lý để chỉ những người quá nghèo không có tiền thuê luật sư.
Ông Umberg muốn việc hầu tòa từ xa trở thành luật, vì thế, ông rất khó chịu khi hàng năm cứ phải thảo luận về vấn đề này ở Quốc Hội, mặc dù các phiên điều trần qua video rất phổ biến. Theo Hội Đồng Tư Pháp California, trong đó ông Umberg là thành viên, 96% những người tham dự một trong hơn 3.5 triệu phiên tòa từ xa kể từ năm 2022 cho biết họ có cảm nhận tích cực.
Vậy mà, thay vì thông qua luật vĩnh viễn cho phép hầu tòa từ xa, mỗi năm kể từ 2021, các nhà lập pháp cứ phải gia hạn quy định thêm một hoặc hai năm nữa.
Phần mở rộng mới nhất là Dự Luật SB 92 của ông Umberg cho phép các thủ tục tố tụng hình sự tiếp tục được thực hiện qua video thêm một năm nữa. Nếu dự luật không được thông qua, không ai được hầu tòa từ xa cho các vụ án hình sự sau ngày 31 Tháng Mười Hai năm nay.
Năm ngoái, Thống Đốc Gavin Newsom ký một dự luật tương tự cho phép hầu tòa từ xa trong các thủ tục dân sự và một số thủ tục tố tụng dành cho trẻ vị thành niên cho đến ngày 1 Tháng Giêng, 2026.
Sự phản đối việc hầu tòa từ xa chủ yếu là do các hiệp hội bào chữa công của California và từ một trong những nghiệp đoàn có ảnh hưởng nhất của tiểu bang, Hiệp Hội Nhân Viên Dịch Vụ Quốc Tế California (SEIU), đại diện cho khoảng 15,000 nhân viên tòa sơ thẩm ở 34 quận hạt.
Trong các chiến dịch bầu cử của đảng Dân Chủ, ai ai cũng săn đón sự tán thành của SEIU, cũng như ủng hộ tiền mặt cho chiến dịch tranh cử của nghiệp đoàn.
Theo dữ liệu của OpenSecrets, hội đồng tiểu bang của SEIU và các nghiệp đoàn liên kết địa phương đã bỏ ra hơn $9.1 triệu cho các chiến dịch bầu cử của các nhà lập pháp California đương nhiệm.
Những người phản đối nói rằng họ chấp nhận việc hầu tòa từ xa cho một số trường hợp, nhất là trong các thủ tục thông thường. Tuy nhiên, đối với các thủ tục tố tụng nghiêm túc hơn, họ lo ngại về sự công bằng đối với bị cáo và tính chính xác của hồ sơ tòa án chính thức.
Họ nêu ra rằng, một số khu vực không có đường truyền Internet ổn định, gây ra vấn đề kết nối cho những người muốn vô “Zoom.” Các nhân viên tòa án lo lắng về việc tạo ra bản ghi chép không chính xác khi họ không thể nghe rõ qua video. Nói chung, các nhóm phản đối nêu ra lo lắng về việc duy trì tính toàn vẹn của hệ thống tư pháp.
“Có rất nhiều dữ kiện không thể thấy rõ qua video, như thái độ tổng thể, các dấu hiệu thể chất và chuyện ‘nhắc tuồng’ ngoài camera,” bà Lesli Caldwell, cựu luật sư công cho Solano County, đại diện Hiệp Hội Luật Sư Công California, trình bày.
Bà nói với Ủy Ban An Toàn Công Cộng Thượng Viện vào đầu Tháng Giêng: “Chứng cớ qua video dẫn đến sự mất nhân tính… của cả nhân chứng và bị cáo.”
Các nhân viên tòa án cũng chia sẻ những lo lắng này, bà Michelle Castro, cố vấn cho nghiệp đoàn, nói.
Trong một cuộc phỏng vấn với CalMatters, bà gạt bỏ câu hỏi rằng liệu các nhân viên tòa án có lo lắng về việc hầu tòa từ xa sẽ thay thế công việc của họ. Tuy nhiên, bà Castro cho biết các nhân viên tòa án của SEIU, đặc biệt là các thư ký tòa án, đang lo lắng về việc không thể làm tốt công việc của mình.
Bà nói rằng hiện tại, các thư ký tòa án trong phòng xử đôi khi không thể nhìn hoặc nghe rõ những gì được trình bày qua video, dẫn đến lo ngại rằng bản ghi chép sẽ không chính xác.
Bà Castro nói: “Bằng hành nghề quy định rằng họ phải cung cấp hồ sơ nguyên văn chính xác 100%. Nếu không, họ có thể mất bằng.”
Trong lúc ấy, ông Umberg nói rằng để giải quyết những mối lo ngại này, dự luật của ông yêu cầu một thư ký tòa án phải có mặt trong phiên tòa hình sự sử dụng công nghệ video từ xa. Họ cũng có thể tạm dừng phiên tòa bất cứ lúc nào nếu âm thanh không rõ ràng. Ngoài ra, ông Umberg cho biết, các bị cáo có thể chọn phiên tòa kiểu truyền thống.
Hội Đồng Tư Pháp, cơ quan hoạch định chính sách cho tòa án California, ủng hộ dự luật của ông Umberg. Hội đồng cho biết dự luật có một số điều khoản bảo vệ tính toàn vẹn của hệ thống, bao gồm yêu cầu các nhân chứng phải trực tiếp tham dự các phiên tòa đại hình và chánh án có quyền ra lệnh xét xử trực tiếp tại tòa khi thích hợp.
“Tôi đã nói hàng triệu lần: Tôi không thích các thủ tục tố tụng tòa án từ xa, lấy lời khai từ xa,” Thượng Nghị Sĩ Scott Wiener (Dân Chủ-Địa Hạt 11), một cựu công tố viên San Francisco, cho biết trong phiên điều trần. “Nhưng tôi hiểu thực trạng của hệ thống pháp luật hiện nay. Và tôi biết rằng các soạn giả và các bên liên quan đã làm việc rất nhiều để đưa ra các biện pháp giúp mọi người không bị ép buộc trong việc này.”
Năm 2022, dự luật của ông Umberg cho phép hầu tòa từ xa trong tố tụng dân sự đến năm 2026 đã bị sửa đổi bất chấp phản đối của ông, buộc ông phải thực hiện một bước bất thường là thúc giục các đồng sự tại Thượng Viện bỏ phiếu chống lại dự luật của mình.
Ông Umberg rất tức giận vì dự luật bị sửa đổi để buộc những bệnh nhân đang ở bệnh viện tâm thần của tiểu bang phải có mặt tại tòa (chứ không được hầu tòa từ xa). Ông cho biết, những người bị tâm thần đã được phép hầu tòa từ xa ngay cả trước khi các quy định thời đại dịch COVID-19 có hiệu lực.
Hai nguồn tin từ ngành lập pháp, yêu cầu không nêu tên để tránh bị SEIU chỉ trích, cho biết nghiệp đoàn lao động phải chịu trách nhiệm về việc sửa đổi. Bà Castro, người ủng hộ SEIU, cho biết nhóm của bà không liên quan gì đến sự thay đổi.
“Những kinh nghiệm thương tâm khi vận chuyển bệnh nhân tâm thần sẽ khiến người nộp thuế phải gánh chịu. (Chúng ta sẽ) tốn hàng triệu đô la vì những lý do phi lý,” ông Umberg nói tại Thượng Viện. “Nếu thông qua dự luật này nghĩa là chúng ta sẽ tra tấn những người đang nằm bệnh viện.”
Thượng Viện đã đồng nhất bỏ phiếu hủy bỏ dự luật này.
Sau đó, Thống Đốc Newsom ký gia hạn quy định mà Thượng Nghị Sĩ Umberg có thể chấp nhận, cho phép bệnh nhân tại các bệnh viện tâm thần của tiểu bang tiếp tục hầu tòa từ xa như trước đây. (ĐG) [đ.d.]
