Tiếng Việt Dấu Yêu (Kỳ 339)

Sinh hoạt của Bi Trí Dũng Academy

 

---

Học ngôn ngữ và văn hóa Việt qua hình thức đối thoại và tập đọc

GS Trần C. Trí (University of California, Irvine)

Qua mục mới này, GS Trần C. Trí sẽ đưa các em vào thế giới muôn màu của ngôn ngữ và văn hóa Việt qua những bài đối thoại sinh động hay những bài tập đọc lý thú. Kèm theo các bài này là phần ngữ vựng và thành ngữ được dùng trong bài được đối chiếu với phần tiếng Anh để các em dễ theo dõi và cảm nhận. Những bài đối thoại và tập đọc trong mục này được trích từ cuốn sách giáo khoa “Ngôn Ngữ và Văn Hóa” của GS Trần C. Trí (với sự hợp tác của GS Trần Minh Tâm trong phần bài tập thực hành), do California State University, Long Beach và Viet Text xuất bản.

Truyện ngắn dân gian dưới đây trích trong cuốn Vietnamese Stories For Language Learners của GS Trần C. Trí, với sự cộng tác của cô Trâm Lê (bản dịch Anh ngữ), do nhà xuất bản Tuttle Publishing phát hành. Sách bao gồm 40 truyện ngắn dân gian chọn lọc, trình bày dưới hình thức song ngữ Việt-Anh. Mỗi truyện có kèm theo chú thích về văn hoá, từ vựng và thành ngữ bằng tiếng Anh. Sách có kèm theo audio CD với giọng đọc của cô Vanessa Hồng Vân (tiếng Việt) và phần giới thiệu bằng tiếng Anh (Zachary Ngọc Nguyễn).

Buổi ra mắt cuốn sách này sẽ được tổ chức vào Chủ Nhật, 17 Tháng Ba, 2019, lúc 2:00 PM, tại VietTV 24, 12708 Hoover St., Garden Grove, CA 92841.

Sự tích cái chổi

Chuyện kể rằng, ngày xưa, trên thiên cung có một nàng tiên phụ trách việc bếp núc cho Ngọc Hoàng. Nàng là người đầu bếp ưng ý nhất của Ngài vì tài nấu nướng của nàng không ai qua mặt được. Những món ăn công phu, ngon lành nàng làm ra được gọi là ngự thiện, chỉ dành riêng cho Ngọc Hoàng. Quan lại, lính hầu hay gia nhân đều có thức ăn riêng. Không ai được phép đụng đến ngự thiện của Ngọc Hoàng, dù là thức ăn thừa của Ngài. Các món ngự thiện Ngọc Hoàng ăn không hết sẽ được Ngài đích thân ban cho những vị quan nào Ngài chọn lựa.

Ngoài những lúc bận rộn trong nhà bếp để sửa soạn những mâm cơm thịnh soạn cho Ngọc Hoàng, nàng tiên đầu bếp để hết thì giờ còn lại vào những lúc mơ mộng diễm tình, vì nàng đang yêu một chàng tiên giữ việc chăn ngựa cho nhà Trời. Mối tình tiên của hai người trẻ tuổi thật êm đềm nhưng không kém phần mãnh liệt. Chàng tiên là một thanh niên bảnh bao, ngoài việc chăn đàn ngựa trời còn có nhiều tài như cỡi ngựa, bắn cung rất thành thạo. Chàng chỉ có mỗi tật xấu là thích ăn uống, rượu chè. Vì quá say mê người yêu, nàng tiên đầu bếp không còn nghĩ đến luật cấm nghiêm ngặt của nhà bếp là không ai được tơ hào gì đến của ngon vật lạ dành riêng cho Ngọc Hoàng. Thỉnh thoảng, nàng vẫn lén lấy cắp một ít món ngự thiện và rượu quý trong nhà bếp để đem cho chàng tiên chăn ngựa. Chỗ chàng tiên làm việc không xa nhà bếp thiên đình là mấy. Mỗi lần chàng cảm thấy thèm hương vị nồng cay của rượu nhà trời, chàng chỉ việc cất lên tiếng hát dặt dìu, quyến rũ của mình để làm hiệu. Khi nghe văng vẳng tiếng hát của người yêu, thế nào nàng tiên cũng lén lấy đi một ít rượu quý rồi chạy ra chỗ chàng tiên chăn ngựa để đưa cho chàng.

Một ngày nọ, khi cả thiên đình đang rộn ràng chuẩn bị cho một ngày lễ đặc biệt, nhà bếp là nơi tất bật nhất. Đúng lúc ấy, nàng tiên nghe từ xa có tiếng hát của chàng tiên chăn ngựa. Thế là nàng lại lén lấy một ít rượu, chạy một mạch đến đưa rượu cho người yêu, rồi lại tất tả chạy về bếp, tiếp tục nấu nướng cho kịp giờ. Khi tất cả các món ăn đã chuẩn bị tươm tất, xong xuôi, nàng tiên và các cô phụ bếp trở về phòng, thay đổi xiêm y để sẵn sàng dọn thức ăn ra phục vụ cho Ngọc Hoàng và thiên đình. Ở chỗ chăn ngựa, chàng tiên khoan khoái nốc hết chỗ rượu ngon do người yêu đem đến. Uống rượu xong, chàng bỗng thấy cồn cào đói bụng. Chàng đi đến thiên cung, lẻn vào nhà bếp và thấy không biết bao nhiêu mâm cơm ê hề đang bày ở đó đang chờ mang lên cho Ngọc Hoàng. Trong cơn đói ngấu và đang ngà ngà say, chàng tiên không nghĩ ngợi gì nữa, vội bốc lấy bốc để và cho vào mồm nhai ngốn ngấu những món ăn thơm tho, ngon lành dành riêng cho Ngọc Hoàng. Chàng ăn lấy ăn để rồi lẻn ra, chạy thẳng về nhà. Đến lúc các nàng tiên trong bếp sửa soạn bưng các mâm thức ăn ra thiên đình, ai cũng sững sờ thấy thức ăn đã bị một bàn tay bí mật làm cho tung toé, không còn tinh tươm như trước nữa. Các nàng tiên hoảng sợ báo cho lính hầu biết. Lính hầu chạy vào tâu lên Ngọc Hoàng khiến Ngài nổi trận lôi đình. Nàng tiên đầu bếp biết ngay ai là thủ phạm nên vội dập đầu thú tội cùng Ngọc Hoàng. Ngài ban lệnh đày cả hai người xuống trần gian, hóa thân thành hai cái chổi quét nhà. Ngày ngày, hai cái chổi phải la lết trong nhà bếp, quét cho hết những rác rưởi, cơm thừa canh cặn. Ngọc Hoàng chỉ cho hai cái chổi được nghỉ quét vào ba ngày Tết, còn lại bao nhiêu ngày trong năm phải làm công việc bẩn thỉu đó để đền lại món nợ thất kính trên thiên đình năm xưa. 

Cultural Notes

-In the past, a man used to be judged in at least two aspects: whether he was a well-versed scholar and/or whether he was a good fighter. (One who was good at both would be considered “well-rounded”). The most commons weapons used in the old times were bows, arrows and different kinds of swords. When referring to a man, one would associate him to the desire of living a fighter’s life, symbolically using the expression “thoả chí tang bồng hồ thỉ”, which means ‘fulfilling the will of using bows made of a particular type of wood and arrows made of a particular type grass, according to a Chinese classical reference.

-Traditionally, Vietnamese people do not use the broom to sweep the floors during the three days of the Lunar New Year. According to the story, people do not do that because they want to honor the Jade Emperor’s decision that the brooms (formerly the fairy cook and the fairy horse keeper) have three days off every year. To most people nowadays, however, it is the belief that sweeping off trashes on New Year’s implies sending out their fortune and wealth. 

Vocabulary and Expressions

Danh từ

đầu bếp/ chef
luật rule/l aw
ngày lễ/ holiday
ngự thiện/ royal food
ngựa/ horse
người yêu/ lover
nhà bếp/ kitchen
phụ bếp/ sous-chef
rác rưởi/ garbage
tật xấu/ vice
thiên cung/ heavenly palace
việc bếp núc/ cooking
xiêm y/ women’s clothing

Tính từ

bẩn thỉu/ dirty
bảnh bao/ dapper
công phu/ elaborate
đặc biệt/ special
diễm tình/ amorous
đói cồn cào/ starved
hoảng sợ/ scared
nghiêm ngặt/ strict
nồng cay/ strong (flavor) and hot (taste)
quyến rũ/ attractive, charming
tất bật/ busy
thất kính/ disrespectful
thơm tho/ aromatic, fragrant
thừa/ extra, redundant
tinh tươm/ fresh
tung toé/ splashing

Ðộng từ

bắn cung/ shoot arrows
cấm/ prohibit
chọn lựa/ select
cỡi ngựa/ ride on horseback
dập đầu/ knock one’s head against
đền/ compensate
hoá thân/ transform
la lết/ crawl
làm hiệu/ signal
mơ mộng/ daydream
nấu nướng/ cook
nhai ngốn ngấu/ gobble up
nốc/ gulp
phụ trách/ be in charge
qua mặt/ surpass
quét nhà/ sweep the floors
thay đổi/ change
thèm/ crave
thú tội/ admit one’s fault
tiếp tục/ continue
tơ hào/ take, touch
văng vẳng/ resonate from afar

Trạng từ

khoan khoái/ delightedly
kịp giờ/ in time
rộn ràng/ animatedly
thành thạo/ skilfully

Thành ngữ

bốc lấy bốc để/ grab greedily
cơm thừa canh cặn/ leftovers

---

Góc hoạt họa thiếu nhi

Câu chuyện hí họa về chú gấu bông Dexter

Họa sĩ Nia Nguyễn

---

Tâm Tình Phụ Huynh

Bi Trí Dũng Lion Dance Kung Fu Academy
Những hy sinh đàng sau vẻ đẹp và nghệ thuật của đoàn múa lân

Brandon Dung Lưu

Để mang lại niềm vui, hạnh phúc, may mắn, an khang thịnh vượng, sức khỏe, vạn sự như ý và sự đoàn kết đến cho cộng đồng người Việt của chúng ta, những màn trình diễn đẹp mắt từ trường võ thuật múa lân, tiếng trống và những người biểu diễn khéo léo với đầu lân xinh đẹp, đều là kết quả của sự khổ luyện và hy sinh của mấy em biểu diễn múa lân.

Những gì mọi người không biết đằng sau tất cả các buổi biểu diễn đẹp và những đầu lân đẹp, đắt tiền, là những em thanh thiếu niên từ 7 đến 14 tuổi và một số huấn luyện viên cao tuổi khác, có niềm đam mê nghệ thuật, văn hóa truyền thống của người Việt Nam theo tinh thần của đoàn lân võ thuật Bi Trí Dũng Academy.

Để có sự gắn bó và đoàn kết đến cộng đồng, phải có một sự trao đổi mà mấy em múa lân trong Bi Trí Dũng Academy phải hy sinh. Đó là sự hy sinh thời gian quý giá với gia đình và thời gian làm việc của họ. Một số anh em đi làm, tình nguyện xin nghỉ việc vài ngày, và một số đi làm về sớm để giúp phục vụ cho cộng đồng trong 7 ngày Tết. Anh em trong Bi Trí Dũng, phục vụ cộng đồng, không phải vì tiền mà vì niềm đam mê, niềm đam mê nghệ thuật múa lân và phục vụ cộng đồng, giữ gìn văn hóa và truyền thống Việt Nam.

Còn mấy em trẻ tuổi hơn trong đoàn, là những đứa trẻ có kỷ luật, ý chí kiên cường, tận tụy và quyết đoán nhất mà mọi người sẽ muốn dành tình thương lớn nhất cho các em ấy. Họ tình nguyện hết lòng, trao tất cả những gì họ có cho cộng đồng, từ thời gian quý báu cho đến sức lực khi trình diễn.

Những thành viên trẻ trong đoàn múa lân Bi Trí Dũng Academy, một số phải mất nhiều giờ luyện tập, sau giờ học, sau khi làm bài tập, sau bữa ăn tối và một số thực hành vào cuối tuần, mỗi ngày và mỗi tuần trong suốt cả năm. Tập luyện sau một năm trời, các em có thể đưa ra một chương trình tuyệt vời cho cộng đồng từ 7 tới 10 ngày trong dịp Tết.

Vào đêm giao thừa, có gia đình nấu và cùng hưởng  những món ăn ngon truyền thống, mặc áo đẹp, cầu nguyện cúng bái tại nhà trước khi đến chùa xem đốt pháo và xem múa lân. Đối với những em trong đoàn Bi Trí Dũng Academy, các em phải sẵn sàng sau giờ học; gấp rút hoàn thành công việc nhà, bài học, luyện tập và lên chùa trước 6 hoặc 7 giờ tối dù vào ngày mưa, để sẵn sàng chuẩn bị biểu diễn, mang lại niềm vui, may mắn, thịnh vượng, sức khỏe và hạnh phúc đến cho mọi người.

---

Thông báo Ra Mắt Sách
Ra mắt sách Vietnamese Stories for Language Learners – Tuttle Publishing – Trần C. Trí & Trâm Lê
Thời gian: 2PM-4PM, CN, 17 Tháng Ba
Địa điểm: VietTV 24 12708 Hoover St, Garden Grove, CA 92841
Liên lạc: (714) 487-7646