SEOUL, Nam Hàn (NV) – Bắc Hàn hôm Thứ Hai, 25 Tháng Ba loan tin Thủ Tướng Nhật Bản Fumio Kishida đề nghị hội kiến lãnh tụ Kim Jong Un “càng sớm càng tốt,” nhưng nhấn mạnh rằng triển vọng tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa hai quốc gia sau khoảng 20 năm sẽ phụ thuộc vào việc Tokyo có chấp nhận chương trình võ khí của Bắc Hàn hay không và bỏ qua các vụ bắt cóc công dân Nhật Bản trong quá khứ, AP đưa tin.
Nhật Bản thừa nhận họ đang cố gắng sắp xếp một hội nghị thượng đỉnh song phương nhưng bác bỏ vì cho rằng những điều kiện tiên quyết của Bắc Hàn là “không thể chấp nhận được,” làm cuộc gặp gỡ Kishida-Kim khó lòng thành hiện thực.
Giới quan sát cho rằng họ Kim muốn cải thiện bang giao với Nhật Bản như một cách để gây chia rẽ giữa Hoa Kỳ và các đồng minh, trong khi Kishida lại muốn tận dụng những cải thiện trong vấn đề bắt cóc, một vấn đề làm Nhật Bản xúc động mạnh mẽ, để giúp ông nâng cao tỷ lệ tán thành đang bị suy giảm trong nước. Sau khi Bắc Hàn thừa nhận vào năm 2002 rằng họ bắt cóc 13 công dân Nhật Bản, họ cho phép năm người hồi hương nhưng cho biết những người khác đã chết. Nhật Bản tin rằng vài người vẫn còn sống.
Trong một tuyên bố được truyền thông nhà nước loan báo, em ruột và cũng là viên chức cấp cao của họ Kim, Kim Yo Jong, nói rằng Kishida gần đây sử dụng một con đường ngoại giao chưa được tiết lộ để truyền đạt quan điểm rằng ông muốn gặp trực tiếp Kim Jong Un “càng sớm càng tốt.”
Kim Yo Jong nói rằng sẽ không có bước đột phá nào trong bang giao Bắc Hàn-Nhật Bản nếu chính phủ Kishida vẫn mải mê giải quyết vấn đề bắt cóc và can thiệp vào việc Bắc Hàn “thực thi quyền tuyên bố chủ quyền,” điều này dường như ám chỉ các hoạt động thử nghiệm hỏa tiễn của Bắc Hàn.
“Lịch sử bang giao hai quốc gia chỉ ra một bài học rằng không có cách nào bang giao Bắc Hàn-Nhật Bản vốn đầy sự ngờ vực và hiểu lầm có thể khá lên được nếu chỉ dựa vào ý tưởng của một cuộc gặp gỡ thượng đỉnh,” Kim Yo Jong nói, sử dụng tên chính thức viết tắt của miền Bắc là Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Triều Tiên.
“Nếu Nhật Bản thực sự muốn cải thiện quan hệ song phương và góp phần thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực với tư cách là quốc gia lân bang thân thiết của Bắc Hàn, thì họ cần phải đưa ra quyết định chính trị liên quan tới chiến lược phù hợp với chính lợi ích của họ,” Kim Yo Jong nói.
Tháng Hai vừa qua, Kim Yo Jong đưa ra một tuyên bố tương tự, nói rằng Bắc Hàn sẵn sàng mời Thủ Tướng Kishida tới Bình Nhưỡng nhưng điều đó chỉ khả dĩ nếu Tokyo ngừng đặt vấn đề về quyền tự vệ hợp pháp của Bắc Hàn và vấn đề bắt cóc.
Thủ Tướng Kishida, phát biểu trong một phiên họp quốc hội, nói rằng cuộc gặp gỡ với họ Kim là “rất quan trọng” nhằm giải quyết vấn đề bắt cóc và chính phủ của ông cũng sử dụng nhiều con đường ngoại giao khác nhau để thương thảo về hội nghị thượng đỉnh triển vọng. Phát ngôn viên chính phủ Nhật Bản Yoshimasa Hayashi nói với các phóng viên vào chiều Thứ Hai rằng việc bỏ qua vấn đề bắt cóc trong các cuộc hội đàm với Bắc Hàn là “không thể chấp nhận được.”
Bắc Hàn và Nhật Bản không có bang giao và mối quan hệ giữa hai quốc gia bị lu mờ bởi chương trình nguyên tử của Bắc Hàn, vấn đề bắt cóc và việc Nhật Bản đô hộ Bán Đảo Triều Tiên những năm 1910-45. Những hành vi sai trái trong thời kỳ thuộc địa của Nhật Bản cũng là nguyên nhân gây ra tranh cãi tới lui giữa Tokyo và Seoul.
Sau nhiều năm chối bỏ, Bắc Hàn thừa nhận trong một hội nghị thượng đỉnh chưa từng có vào năm 2002 giữa Kim Jong Il, người cha quá cố của Kim Jong Un, và Thủ Tướng Nhật Bản lúc bấy giờ là Junichiro Koizumi, rằng các điệp viên Bắc Hàn bắt cóc 13 công dân Nhật Bản. Nhật Bản tin rằng Bắc Hàn muốn lợi dụng họ để đào tạo gián điệp đặc trách ngôn ngữ và văn hóa Nhật Bản.
Năm 2004, Koizumi có chuyến viếng thăm Bắc Hàn lần thứ hai và gặp lại Kim Jong Il. Đó là hội nghị thượng đỉnh cuối cùng giữa các nhà lãnh đạo hai nước.
Thảo luận về khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh Bắc Hàn-Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh lo ngại rằng Bắc Hàn có thể tiếp tục tăng cường các hoạt động thử nghiệm võ khí trong năm bầu cử ở cả Hoa Kỳ lẫn Nam Hàn. Các chuyên gia cho rằng Bắc Hàn sẽ nhắm tới việc sử dụng kho võ khí dồi dào để giành được những nhượng bộ từ Mỹ, chẳng hạn như giảm nhẹ các lệnh trừng phạt.
Bộ Ngoại Giao Nam Hàn hôm Thứ Hai cho biết họ đang liên lạc chặt chẽ với Nhật Bản về đường dây liên lạc Tokyo-Bình Nhưỡng cũng như vấn đề nguyên tử của Bắc Hàn. Bộ Ngoại Giao Nam Hàn nói rằng Nam Hàn, Hoa Kỳ và Nhật Bản đang hợp tác chặt chẽ với nhau để đưa Bắc Hàn trở lại con đường giải trừ võ khí nguyên tử.
Kho võ khí nguyên tử và hỏa tiễn của Bắc Hàn ngày càng phát triển dẫn tới mối đe dọa an ninh lớn cho Nhật Bản cũng như Nam Hàn và Mỹ. Ba quốc gia tiến hành mở rộng các cuộc tập trận ba bên đáp trả các cuộc thử nghiệm võ khí có tính chất khiêu khích của Bắc Hàn từ năm 2022. Nhật Bản và Nam Hàn là hai trong số những đồng minh chủ lực của Hoa Kỳ tại Châu Á – Thái Bình Dương, đồng thời có khoảng 80,000 quân nhân Mỹ đang đồn trú trên lãnh thổ hai quốc gia.
Sáng Thứ Hai, truyền thông nhà nước Bắc Hàn đưa tin Kim Jong Un vừa giám sát một cuộc tập trận xe tăng và khuyến khích lực lượng thiết giáp của ông tăng cường chuẩn bị chiến tranh trước căng thẳng ngày càng gia tăng với Nam Hàn.
Trong khi phần lớn các nhà phân tích hoài nghi về khả năng thực sự chuẩn bị chiến tranh của họ Kim, thì giới chức Nam Hàn cũng nêu lên khả năng bùng nổ các hành động khiêu khích lẻ tẻ hơn ở vùng biên cương, gồm có cả ranh giới biển phía Tây đang có tranh chấp giữa hai miền Nam-Bắc, nơi từng xảy ra các cuộc giao tranh đẫm máu trong những năm qua. (TTHN)