Giáo sư Phan Đình Diệu qua đời

HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Giáo sư Phan Đình Diệu, người đóng góp nhiều nhất cho việc phát triển ngành tin học ở Việt Nam đã qua đời ngày 13 tháng Năm, 2018, hưởng thọ 82 tuổi.

Ông Phan Đình Diệu sinh năm 1936 tại huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1957, ông tốt nghiệp thủ khoa trường Đại học Sư phạm Khoa học, chuyên về môn Toán, và trở thành giảng viên ngay tại trường.

Năm 1962, ông Phan Đình Diệu đi học tại Đại học Lomonosov bên Nga về Toán học và Điều khiển học, đậu tiến sĩ khoa học. Khi về nước ông nghiên cứu, phát triển ngành Khoa học máy tính ở Việt Nam, dù năm 1971 cả miền Bắc chỉ có một giàn máy tính, computer. Ông sáng lập Hội Tin học Việt Nam.

Nhà báo tự do Huy Đức kể rằng “Theo ông Trần Việt Phương – thư ký riêng của Thủ tướng Phạm Văn Đồng – từ đầu thập niên 1960, Giáo Sư Phan Đình Diệu đã nêu ý kiến khi ông Đồng đặt câu hỏi, nói rằng hệ thống kinh tế Xô Viết sẽ sụp đổ nếu tiếp tục vận hành như lúc đó.

Năm 1989, ba tháng trước khi Tường Berlin sụp đổ, ông Phan Đình Diệu viết trên báo Sài Gòn Giải Phóng một bài với ngụ ý chủ nghĩa Marx đã lỗi thời: “Những gì xảy ra trong thế kỷ hai mươi là điều không thể hình dung đối với những bộ óc, dù là vĩ đại, của giữa thế kỷ mười chín.”

Năm 1992, góp ý kiến về bản hiến pháp mới, ông nói thẳng: “…mô hình Chủ nghĩa Xã hội cũng như Marx – Lenin không còn đáp ứng được mục tiêu phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay.”

Ông cũng táo bạo yêu cầu phải công nhận người dân có quyền tự do lập hội, không biến tất cả các hội đoàn thành tay sai của nhà nước, mặc dù chính ông đã từng là một ủy viên trung ương Mặt Trận Tổ Quốc. Hai trong số ba người con ông hiện cũng là các nhà toán học có tiếng, ông Phan Dương Hiệu, và bà Phan Thị Hà Dương. (TĐ)