AMSTERDAM, Hòa Lan (NV) – Giáo Sư Jonathan London, nhà quan sát chính trường Việt Nam, hiện đang dạy tại đại học Leiden University, Hòa Lan, bình luận rằng việc Hà Nội đột ngột hoãn chuyến thăm được chuẩn bị rất chu đáo của nhà vua và hoàng hậu xứ sở hoa Tulip “không tốt cho các mối quan hệ.”
Chuyến thăm Việt Nam của Vua Willem-Alexander và Hoàng Hậu Maxima thoạt đầu được lên kế hoạch diễn ra từ ngày 19 đến 22 Tháng Ba, mà trong đó, vua và hoàng hậu Hòa Lan sẽ gặp ông Võ Văn Thưởng, chủ tịch nước, ngày 19 Tháng Ba.
Tuy nhiên, thông cáo do Hoàng Gia Hòa Lan phát đi hôm 14 Tháng Ba cho biết: “Nhà nước Việt Nam đã yêu cầu hoãn chuyến thăm của vua và hoàng hậu vì ‘tình hình nội bộ,’” nhưng không giải thích cụ thể khái niệm “tình hình nội bộ” là gì.
Trong bài đăng bằng tiếng Việt trên trang cá nhân hôm 15 Tháng Ba, ông London cho biết: “Hôm nay hàng chục chính khách, doanh nhân, nhà đầu tư Hòa Lan đang hoang mang và thất vọng trước thông tin chuyến thăm Việt Nam sắp tới của cặp Hoàng Gia Hòa Lan bị hoãn vào phút chót.”
Ông tiết lộ, khi các tin tức ban đầu về chuyện hủy chuyến thăm được lan truyền, một phóng viên đã gọi điện thoại cho ông nhờ giải thích “‘lý do nội bộ” ở phía Việt Nam có ý nghĩa gì.”
Phóng viên này, cũng như như những người chuẩn bị trước cho chuyến thăm của Vua Willem-Alexander đã lên đường sang Việt Nam mà phải quay lại khi sự kiện bị hủy vào giờ chót.
“Hòa Lan là nước đầu tư vào Việt Nam lớn nhất của Châu Âu và thứ hai về thương mại. Có ai biết gì về việc này không? Có rất nhiều thỏa thuận cần được [hai bên] ký kết. Có lẽ những điều này sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, như một nhà báo Hòa Lan đã nói với tôi, những việc như thế này không tốt cho các mối quan hệ,” theo Facebook Jonathan London.
Trong khi đó, hôm 14 Tháng Ba, bản tin của hãng thông tấn Reuters đưa tin về chuyện Việt Nam thông báo cho phía Hòa Lan hoãn chuyến thăm của vua và hoàng hậu đến Việt Nam cũng “biến mất,” được hiểu là hãng thông tấn này “tự kéo bài xuống.” Tuy nhiên, bản tin này đã được nhiều cơ quan truyền thông khác dẫn lại nguyên văn.
Trường hợp này cũng từng xảy ra đối với Reuters trước đây, khi đưa tin vụ ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư, vắng mặt thời gian dài hồi Tháng Giêng. Tuy nhiên, bản tin đó tái xuất hiện vào buổi tối trong ngày.
Trở lại chuyến thăm Việt Nam của vua và hoàng hậu Hòa Lan, thì chuyến đi này đã được hoàng gia thông báo trên trang web của mình hôm 7 Tháng Mười Hai, 2023, theo đó: “Vua Willem-Alexander và Hoàng Hậu sẽ thăm chính thức cấp nhà nước đến Việt Nam vào nửa cuối Tháng Ba, 2024, theo lời mời của Chủ Tịch Nước Võ Văn Thưởng.”
Ngày 20 Tháng Hai, trang web của hoàng gia còn đưa ra chi tiết trong chuyến thăm Việt Nam kéo dài bốn ngày, trong đó gặp đủ “tứ trụ” lãnh đạo Việt Nam vào ngày 19 Tháng Ba. Đặc biệt, vua và hoàng hậu Hòa Lan sẽ được ông Thưởng và phu nhân là bà Phan Thị Thanh Tâm đón tiếp tại Phủ Chủ Tịch. Ông Thưởng và Vua Willem-Alexander sẽ duyệt đội quân danh dự theo nghi lễ đón tiếp cấp nhà nước.
Tiếp theo là cuộc gặp mặt các phái đoàn để thảo luận các văn bản cần ký kết giữa Hòa Lan và Việt Nam, bao gồm hợp tác trồng trọt giữa đô thị Westland và tỉnh Lâm Đồng, chứng nhận điện tử các sản phẩm thực vật giữa Bộ Nông Nghiệp, Thiên Nhiên, và Phẩm Chất Thực Phẩm Hòa Lan với Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam.
Theo chương trình, Vua Willem-Alexander sẽ cùng ông Thưởng xem cuộc đua thuyền rồng truyền thống của Việt Nam, đặt vòng hoa tại Đài Tưởng Niệm Anh Hùng Liệt Sĩ, nhà vua phát biểu tại Học Viện Chính Trị Quốc Gia Hồ Chí Minh…
Vào các ngày sau đó vua và hoàng hậu Hòa Lan sẽ có một số hoạt động tại Hà Nội, Hải Phòng, Cát Bà, Sài Gòn, Đồng Bằng Sông Cửu Long, và Đắk Lắk…
Ngày 24 Tháng Giêng, Cổng Thông Tin Điện Tử Tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Đoàn tiền trạm của vương quốc Hòa Lan do ngài Eric Verwaal, phó tổng thư ký của nhà vua, làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Đắk Lắk về công tác chuẩn bị chuyến thăm chính thức của vua và hoàng hậu đến thăm địa phương vào cuối Tháng Ba. Đồng chí Nguyễn Đình Trung, bí thư tỉnh ủy, và đồng chí Võ Văn Cảnh, phó chủ tịch tỉnh, đồng chủ trì buổi tiếp.”
Như vậy, có thể nói, đây là một chuyến viếng thăm cấp nhà nước được phía Việt Nam và Hòa Lan chuẩn bị rất chu đáo.
Tính đến đêm 15 Tháng Ba, Bộ Ngoại Giao cũng như Phủ Chủ Tịch của Việt Nam giữ im lặng về tin đồn về việc ông Võ Văn Thưởng “nộp đơn xin thôi chức” dẫn đến việc hoãn chuyến thăm của vua Hòa Lan.
Lần cuối cùng ông Thưởng xuất hiện trước công chúng là hôm Thứ Tư, 13 Tháng Ba, cùng với các lãnh đạo đảng CSVN, bao gồm Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc họp bàn về nhân sự cho đại hội 14 của đảng.
Hôm 8 Tháng Ba, truyền thông tại Việt Nam loan tin, ông Cao Khoa (cựu chủ tịch Quảng Ngãi) và ông Đặng Văn Minh (đương kim chủ tịch tỉnh Quảng Ngãi) cùng lúc bị bắt giam với cáo buộc “vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công Ty Cổ Phần Tập Đoàn Phúc Sơn.
Đáng chú ý, ông Đặng Văn Minh trước khi nắm chức chủ tịch tỉnh, từng là giám đốc Sở Giao Thông Vận Tải Quảng Ngãi, phó chủ tịch thường trực Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Quảng Ngãi, bí thư Thành Ủy Quảng Ngãi, trưởng Ban Tổ Chức Tỉnh Ủy Quảng Ngãi. Nghĩa là, ông Đặng Văn Minh cũng từng là cấp dưới của ông Võ Văn Thưởng trong thời kỳ ông Thưởng làm bí thư tỉnh ủy.
Như vậy, nhiều phần tin tức ông Võ Văn Thưởng “nộp đơn xin thôi chức” có liên quan với vụ án của tập đoàn Phúc Sơn và các quan chức cao cấp ở tỉnh Quảng Ngãi bị bắt.
Điều này tương tự như ông Nguyễn Xuân Phúc “xin thôi chức” vì liên quan đến “đại án Việt Á” và “chịu trách nhiệm của người đứng đầu.”
Ông Võ Văn Thưởng, lên chức chủ tịch nước ngày 2 Tháng Ba, 2023, thay thế ông Nguyễn Xuân Phúc, và trở thành “vị chủ tịch nước trẻ nhất trong lịch sử Việt Nam khi nhậm chức ở tuổi 52.” (N.H.K & Đ.D.)