MEXICO CITY, Mexico (NV) – Mexico đang muốn có cuộc điều tra khẩn cấp về việc võ khí quân sự của Hoa Kỳ ngày càng hiện diện nhiều hơn trong tay các băng đảng ma túy Mexico, nhà ngoại giao hàng đầu của Mexico cho biết hôm Thứ Hai, 22 Tháng Giêng, theo hãng tin AP.
Quân đội Mexico phát giác súng máy, súng phóng hỏa tiễn và lựu đạn, những loại võ khí không được bán cho khách hàng dân sự tại Hoa Kỳ.
“Bộ Quốc Phòng Mexico cảnh cáo Hoa Kỳ về việc tuôn võ khí vào Mexico chỉ dành riêng cho quân đội Hoa Kỳ sử dụng,” Ngoại Trưởng Mexico Alicia Bárcena cho biết. “Phải tiến hành điều tra khẩn cấp về vấn đề này.”
Hồi Tháng Sáu quân đội Mexico cho biết đã thu giữ 221 súng máy hoàn toàn tự động, 56 súng phóng lựu và hàng chục súng phóng rocket từ các băng đảng ma túy tính từ cuối 2018.
Loại võ khí cấp quân sự của Hoa Kỳ – mà các băng đảng khoe khoang và trưng bày công khai trên mạng xã hội – đề ra thách thức đặc biệt cho quân đội Mexico, vốn cùng với cảnh sát và Lực Lượng Vệ Binh Quốc Gia phải đối diện với các băng đảng vận hành xe bọc thép tự chế và máy bay không người lái thả bom.
Tháng Sáu năm ngoái, Bộ Trưởng Quốc Phòng Luis Cresencio Sandoval cho biết năm bệ phóng rocket bị phát giác thuộc quyền sở hữu của băng đảng Jalisco New Generation, bốn bệ phóng từ băng đảng đối thủ Sinaloa và ba bệ phóng cũng bị thu giữ từ các băng đảng khác. Sandoval không nói rõ số lượng khí tài này là từ kho dự trữ của quân đội Hoa Kỳ.
Ken Salazar, đại sứ Hoa Kỳ tại Mexico, xác nhận hôm Thứ Hai rằng các viên chức Mexico có nêu vấn đề này tại các cuộc họp vào tuần trước và dầu cho ông không biết về vấn đề này nhưng ông cam kết Hoa Kỳ sẽ suy xét.
Có một vài tuyến đường có thể tuồn võ khí tới Mexico. Khu vực Trung Mỹ đầy rẫy võ khí của Hoa Kỳ trong các cuộc xung đột những năm 1980, võ khí cấp độ quân sự đôi lúc không còn trong kho ở Hoa Kỳ và một số nhà sản xuất bán võ khí cho quân đội Hoa Kỳ có thể cũng bán một số ra ngoại quốc hoặc trên thị trường chợ đen.
Trong khi quân đội và thủy quân lục chiến Mexico vẫn có hỏa lực mạnh mẽ, võ khí của các băng đảng ma túy hiện nay thường vượt xa các lực lượng thực thi công lực khác của Mexico.
Mexico từ lâu gặp phải vấn đề với việc súng trường bán tự động được phép sử dụng dân sự tại Hoa Kỳ bị buôn lậu vào Mexico, nơi chỉ cho phép sử dụng súng cỡ nòng thấp và quản lý chặt chẽ. Mexico tiến hành các hành động pháp lý chống lại các nhà sản xuất võ khí và cửa hàng súng của Hoa Kỳ, nói rằng họ góp phần làm bùng nổ bạo lực.
Hôm Thứ Hai, một tòa án phúc thẩm tại Boston, Massachusetts trao cho Mexico một chiến thắng trong một trong những vụ kiện đó, làm sống lại vụ kiện trị giá $10 tỷ chống lại bảy nhà sản xuất súng của Hoa Kỳ và một nhà phân phối. Mexico lập luận rằng các công ty biết được là võ khí đang được bán cho những kẻ buôn lậu vào Mexico và quyết định kiếm tiền từ thị trường đó.
Năm 2022, một thẩm phán liên bang Hoa Kỳ bác bỏ các tuyên bố của Mexico dựa trên sự bảo vệ rộng rãi dành cho các nhà sản xuất súng theo luật định Hoa Kỳ năm 2005, Đạo Luật Bảo Vệ Thương Mại Hợp Pháp liên quan tới Võ Khí, hay PLCAA. Luật định này bảo vệ các nhà sản xuất súng khỏi những thiệt hại “do hành vi phạm tội hoặc lạm dụng sử dụng súng trái pháp luật.”
Mexico kháng cáo phán quyết đó và hôm Thứ Hai, Tòa Phúc Thẩm Khu Vực Một của Hoa Kỳ làm sống dậy vụ kiện, nói rằng PLCAA không áp dụng với các khiếu nại rằng súng gây ra tình trạng tử vong, thiệt hại và thương tích tại Mexico. Tòa phúc thẩm bàn giao lại vụ án cho tòa án cấp dưới để suy xét các tình tiết trong vụ án.
Theo Bộ Ngoại Giao Mexico, chính phủ Mexico ước tính 70% vũ khí buôn lậu vào Mexico bắt nguồn từ Hoa Kỳ. (TTHN)